To start downloading books

Please sign in or create an account.

د بيزو تڼاکې څه ډول ناروغي ده؟

د بيزو تڼاکې څه ډول ناروغي ده؟

ژباړه ـ ریاض مقامزی  

دې ناروغۍ ته په انګلېسي کې "Monkeypox" او په فارسۍ کې "آبله میمونی" ویل کېږي. اصلي لامل یې یو کمیابه ویروس دی، چې له حېواناتو څخه انسانانو ته انتقالېږي. پر دې ویروس د اخته کس پر بدن پولۍ/تڼاکې خېژي او ناروغ ترې ځورېږي. ویلای شو، چې تقريباً چیچک ته ورته یو ډول ناروغي ده.

ددې ناروغۍ اصلي ځایونه هغه سیمې دي، چې باراني ځنګلونه ولري. په ځانګړې توګه د مرکزي افریقا هېوادونه د یادولو وړ دي؛ خو دا چې یاد وایروس خپرېږي، نو هرې سیمې/هېواد ته یې د انتقال خطر شته.

که څه هم په لومړي سر کې یاد وایروس په بيزوګانو کې وموندل شو؛ مګر د وخت پر تېرېدو وموندل شوه چې موږک، خرګوش او انسان ته هم انتقالېږي. په انسانانو کې ددې وایروس لومړنۍ پېښه په "۱۹۷۰ز" کال کې ثبت شوه. خو پوښتنه دا ده، چې ددې ناروغۍ مهم علایم کوم دي!؟ دلته یې ځواب مومئ. 

علایم

پټه/خفیفه دوره یې یعنې له اخته کېدو تر نښو څرګندېدو پورې اکثراً له ۶ تر ۱۳ ورځو وخت نیسي؛ خو ځینې وختونه دا موده آن ۲۱ ورځو ته هم غځېږي. په هر حال پر پوستکي د تڼاکو څرګندېدل یې لویه نښه ده. ددې ترڅنګ تبه، زړه بدوالی او ځان درد هم مل وي.   

درملنه

که څه هم ددې ناروغۍ لپاره ځانګړي درمل نه دي جوړ شوي؛ خو بیا هم هڅه کېږي کنټرول شي. واکسین یې هم تر ۸۵ سلنه کولای شي د انسان ژوند وژغوري. یعنې سل سلنه تضمین یې نشته؛ نو ښه خبره دا ده، چې وقایوي لاره غوره شي. چرته چې دا وایروس خپور وي مه ورځئ، هغو کسانو او حیواناتو ته چې ناپاک وي او د وایروس خطر احساسوئ مه ورنږدې کېږئ. ددې ترڅنګ نور ورته تدابیر تل په پام کې ونيسئ. 

Related Articles

د یو ښه رنځپوه ځانګړتیاوې

 دیوښه رنځپوه ځانګړتیاوې لیکنه-وړانګه اکبرد ذده کړیالۍ له لومړۍ ورځې څخه د یو رنځپوه په مسلک پورې اړوند د خلکو، قانون او همکارانو له خوا ځینې مسؤلیتونه شته چې د رنځپوه له کاري ژوند سره دوام لري.ناروغان د رنځپوه له فکري او فني پوهې څخه پرته نور ډېر څه چې یو رنځپوه یې باید ولري غواړي. د یو رنځپوه ځانګړتیاوې په لاندې ډول دي:په خپل مسلک کې پوهه ولريکه...

د جملې ځانګړتياوې

ليکنه ـ رياض مقامزی مونږ د خپلو خبرو ليکلو پر مهال تل له جملو څخه کار اخلو، هڅه کوو چې مخاطب ته يو څه ور انتقال کړو. د همدې په خاطر د ښو جملو جوړولو لپاره اړينه ده، چې د جملې پر ځانګړتياوو بحث وکړو. په پښتو ژبه کې د جملې ځانګړتياوې په دې ډول دي: د کلمې معنا د کلمې ترتيب مفهوم بشپړتيا ګرامر ۱ - د کلمې معنا مثال: پوف او لوف ښايي موف وپېري...

ښځه الهي معصوم مخلوق، که د محصولاتو بازار د ګرمېدو وسیله

  د اوسني عصر سمو او نا سمو جنسیتي سټريوټايپونو ته کتنه ژباړه: نایله_عزیزي جنسیتي سټريوټايپونه د ګډو کلتوري او ټولنیزو باورونو مجموعه ده چې ځینې ځانګړنې یې افرادو، لکه نارینه او ښځینه ته منسوبېدای شي. همدارنګه کورنۍ، علمي موسسات، همکاران، رسنۍ او داسې نور کلتوري او ټولنیز بنسټونه يې په بیا تولید کې اغیزمن دي. پر دې بناء، باید د جنس او جنسیت ترمن...

Recommended Articles

څنګه کولای شو ښه شخصيت ولرو؟

 په دې لیکنه کې به تاسو هغه لارښوونې ولولئ، چې تاسو ځانګړي کوي او خلک به مو شخصيت ته درناوی لري.   خپل ظاهر ته ارزښت ورکړئ د هرې اړیکې په شروع کې ظاهري شکل خورا اړین فکټور ګڼل کېږي. په هاروارډ پوهنتون کې ترسره شوې څېړنه ښيي، چې انسانان ظاهر ته په کتو په لومړۍ ليدنه کې د مقابل لوري په اړه له ۳ نه تر ۷ ثانيو پورې  قضاوت کوي.  ددې لپاره چې ځانګړي و ا...

د خپل مخ پوستکی څنګه ښکلی کړو

د خپل مخ پوستکی څنګه ښکلی کړو، چې د هرچا د خوښې وړ وګرځي؟پر پوستکي مختلف داغونه د مختلفو عواملو له امله پیدا کېدی شي لکه د لمر د وړانګو له امله، د ځینو درملو د استعمال له امله او یا کېدای شي د عمر په زیاتېدا سره هم ځینې نښې نښانې را څرګندې شي. په همدې اساس د هر عامل له وجې د پوستکي د داغونو درملنه هم په جدا ډول سره کېږي، چې باید توپیر یې وشي، لکه...

خرمهره؛ تاسو یې په اړه څومره پوهېږئ!؟

 لیکوال: لطیف یاد په پخوانیو وختونو کې به خرو ته اوربشې ورکول کیدلې، چې ددغو اوربشو د خوړلو په پایله کې به تر څو کلونو وروسته د خرو د ژبې لاندې  وینه ټینګه  او غلیظه شوه او د یوه مرغېړي (غُدې) بڼه به یې ونیوله. وروسته به یې دغه مرغېړي (غُده) د خرو د ژبې د لاندینۍ برخې نه  د جراحي عملیاتو (آپریشن) په تر سره کولو وویستله او په جوشو شیدو (پیو) کې به...