دا پنځه عادتونه به مو پر خلکو ډېر ژر ګران کړي!
لیکنه ـ ریاض مقامزی
پر خلکو ګرانښت او ټولنیز محبوبیت د ډېريو انسانانو هیله وي؛ خو کم خلک پر دې راز پوهېږي چې څنګه پر خلکو ګران شي. موږ پدې لیکنه کې هڅه کړې ده، چې ځینې مهمې لارښوونې درته ولرو. ترڅو پر خلکو ګران شئ.
• مُسک اوسئ!
تاسو به هم لیدلې وي، چې ځینې خلک له دې کبله د خلکو بدې شي، چې په هر ډول حالاتو کې یې ټنډه تروه وي؛ نو تاسو له دې عادت څخه ځان وساتئ او برعکس د مُسک اوسېدلو هنر زده کړئ. مُسکا د ګرانښت تر ټولو مهمه او وړیا لاره ده. خو مه هېروئ، چې هر ځای د مسکا هم نه وي. له خلکو سره د مخ کېدو پر مهال، د خدای په امانۍ پر مهال او د مجلس پر مهال ورین تمندی درلودل ستاسو محبوبیت ډېروي.
• خلکو ته په احترام قایل شئ!
که له خلکو د ګرانښت او درنښت تمه لرئ؛ نو لومړی باید همدا عادت تاسو خپل کړئ. مهمه نه ده، چې ډېری تشريفاتي حرکات وکړئ. مثلا کله چې روغبړ کوئ، په مینه یې وکړئ، که څوک معرفي کوئ په ښکلو الفاظو یې معرفي کړئ، همدارنګه هغه القاب ورته وکاروئ، چې پوهېږئ مقابل لوری پرې خوشحالېږي. همدا چارې کافي دي، چې ستاسو ټولنیز محبوبيت تضمین کړي.
• با درکه اوسئ!
مثلا که یو څوک له ژونده شکایت کوي، بابیزه یې مه ګڼئ. دقیق ورته غوږ شئ او ځان پوه کړئ، چې مقابل لوری ولې ځورېږي. شاید تاسو هېڅ ډول مرسته و نه شئ کړای؛ مګر کولای شئ ډاډ ورکړئ. یا حد اقل همدا چې د نوموړي خبرو ته په غور غوږ وئ د هغه په زړه کې ستاسو ځای پیدا کوي. با درکه اوسئ، ترڅو ګرانښت ترلاسه کړئ.
• نزاکتونو ته پام وکړئ!
په ټولنه کې د ګرانښت او محبوبیت پیدا کولو لپاره اجتماعي نزاکتونو ته پام کول تر هر څه مهم بلل کېږي. د یوه فعال او پوه انسان په توګه باید د ټولنې حساسې نقطې وپېژنئ. پر دې هم باید پوه شئ چې ستاسو شاوخوا خلک له څه ډول حرکاتو سره حساسيت لري. مثلاً په افغاني ټولنو کې د کورنو مخې ته درېدل، په لوړ غږ موسیقي غږول، بې احتیاطه موټر چلول، نامناسب ويښتان او کالي جوړول، هغه څه دي چې خلک ترې بد وړي؛ نو له دې ډول کارونو ځان وساتئ ترڅو محبوب شئ او د خلکو له پامه بدې نه شئ.
• ارزښت ورکړئ!
کله چې تاسو کوم کس ته ارزښت ورکوئ، حتمي ده چې مقابل لوری هم ستاسو پور ادا کړي. مثلا یو څوک ناروغ دی، پوښتنه یې وکړئ. یا یو کس اړمن دی، تر خپله وسه همکاري وکړئ. د خلکو نومونه او تخلصونه زړه کړئ، دا هغه څه دي، چې مقابل لوری فکر کوي تاسو ته ارزښت لري او د همدې کار له برکته تاسو د هغه په زړه کې ځای پیدا کوئ؛ نو ارزښت ورکړئ ترڅو خپله هم ارزښتمن شئ.