To start downloading books

Please sign in or create an account.

ولې د توکو قیمتونه لوړ دي؟

ولې د توکو قیمتونه لوړ دي؟

ولې د توکو قیمتونه لوړ دي؟
عبدالوافي نایبزی 

ډېری ملگري رانه پوښتنه کوي، چې ته وايي اقتصادي حالت په ښه کېدو دی، او افغانۍ هم ارزښت پيدا کوي، نو بیا ولې د توکو قیمتونه نه راټېټېږي، قیمتي خو ورځ تر بلې ډېره ده، زه فکر کوم: 

لومړی، دلته تل اصنافو (له خورا کمې استثنا پرته) لاس یو کړی‌دی او له ولس يې زور ویستی دي. زما له دې خبرې هدف دا دی، چې سوداگر او هټیوال په هېڅ وخت کې تاوان نه‌دی کړی، بلکې د نرخونو د لوړېدو او ټيټېدو ټول زور له ولس وتی دی. 

دوییم، په ازاد بازاد کې د توکو نرخ سوداگر ټاکي، په «کپټالېسټي» او «مختلط اقتصادي» نظامونو کې هر څه د صادرونکي او واردوونکي لاس کې وي، که څه هم افغانستان غوندې هېوادونو کې چې د کمېونیسټي اقتصاد یوه کوچنۍ څپه يې هم تېره کړي‌وي، په «مختلط اقتصاي نظام» کې حکومت یو څه د لاس‌وهنې واکونه لري، خو سمه استفاده ترې نه‌شي کولای. 

درېیم، انحصار باید مات شي، تاسې وگورئ، زه په‌خپل ښار «جلال‌اباد» کې د داسې دولتي پمپونو کرایه‌دار او اجاره‌دار پېژنم، چې له تېرو ۱۵ یا ۲۰ کالونو راهيسې یو دولتي پمپ ورسره دی، دا ولې؟ ولې ترینه هر کال په نرخ‌ورکولو کې بل څوک نه‌شي مخکې نه‌تلای؟ جالبه ده، چې تېر کال يې يو پمپ په ۵۰زره افغانۍ نېولی‌وو، اوس يې کابو ۱۵لاکه افغانۍ د میاشتې ونېو، د تېلو نرخ به ښه راټيټ شي؟ تېل که له بېرون څخه لېټر په ۳۰ افغانۍ راوارد شي، نو دوی به یې اوس څو پلوري، چې د یو پمپ د میاشتې ۱۵لاکه افغانۍ کرایه پوره کړي. او دا انحصار له حکومت پرته بل څوک نه‌شي ماتولای. 

څلورم، ځینې سکټورونه باید حکومت په‌خپل لاس کې واخلي، ما یو ځل مخکې په «پراېوېټايزېشن» بحث کړی‌وو، چې ځینې کارونه باید خصوصي سکټور ته وسپارل شي، خو تاسې پوهېږي، کله چې خصوصي سکټور انحصاري‌توب پیل کړي او حکومت هم مجبور وي، د قیمتۍ د کنټرول بله لاره ورته نه‌وي پاتې، نو یوازینۍ لاره بیا د یو خصوصي تشبث دولتي کول یا Nationalize کول دي، زما مشوره که وای، نو وړه، تېل او بوره مې له خصوصي سکټور څخه وېستل او دولت به په‌خپله له گاونډیانو واردول، یوازې د ټرانسپورټ لگښت به پرې اضافه کېده او اضافي گټه به پرې نه‌جمع کېدله. 

پنځم، تولیدوونکي باید وهڅول شي، دا ښکاره خبره ده، چې د افغانستان اقتصاد وارداتي او د سیمې هېوادونو په صادراتو ولاړ دی، خو که ولیدل شي، نو ډېر داسې توکي به په بازار کې ومومئ، چې افغانستان کې يې د تولید ظرفیت شته، حکومتي او خصوصي سکټور کولای شي چې د Public-Private Partnership (PPP) پر بنسټ په شریکه سرمایه‌گذاري وکړي، یو ټکی باید په پام کې ونیسو، چې احتیاج تل د کمزورۍ په مانا نه‌وي، ځینې وخت احتیاج د ایجاد او نوښتونو لامل گرځي، اوس يې ښه وخت دی.

Related Articles

په ټولنيزو رسنيو کې د فعاليت کولو آداب

1- هر مطلب، فیلم یا عکس بايد ژر له نورو سره شريک نه کړو، په دقت يې وګورو او په اړه يې يو څه فکر وکړو، که زموږ لپاره د منلو، باوري اوګټور و، له نورو سره هم يې شريک کړو او که نه، نو له شريکولو يې ډډه وکړو. 2- هر څه بياځلي خپاره نه کړو، هڅه وکړو چې زموږ د مطالبو سرچينې، حقيقي شخص او مرجع پېژندل شوې، باوري او د استناد وړوي.   3- د هغو خبرونو حجم په خ...

د لورکا لنډ ژوندليک

لیکنه ـ ریاض مقامزی که د هسپانوي ادبیاتو په اړه غږېږو؛ نو پرته له شکه به تر سروانتس وروسته دویم کس حتما "لورکا" زموږ ذهن ته راځي. نوموړی په یوه شتمنه کورنۍ کې لوی شوی او ښې زدکړې یې کړي دي. د نورو زده کړو ترڅنګ یې له شاعرۍ سره هم علاقه لرله او لوستله به یې، چې وروسته خپله هم د یو ښه شاعر په توګه څرګند شو. موږ په دې لیکنه کې د همدې په اړه غږېږو، چې...

کرونولوژی سقوط

کرونولوژی سقوط (معرفی کتاب) نوشته ی مصطفی عمرزی در میان کتاب هایی که خیلی مبرا از دروغ ها، جعلیات و بهتان هستند، یکی هم کتاب «افغانستان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا سقوط شمال به دست طالبان»، نوشته ی ارکانحرب دگرجنرال عبدالرووف بیگی از نظامیان تحصیلکرده و اوزبیک کشور ماست. پس از مطالعه ی این کتاب، آن قدر نشانی کرده بودم که وقتی پایان یافتند، مت...

Recommended Articles

بي دوه پنځوس" څه ډول الوتکې دي؟"

ژباړه ـ ریاض مقامزی په هېواد کې د جګړو له پراخوالي سره سم امریکايي ځواکونو اعلان وکړ، چې د بي.۵۲ الوتکو پر مټ به پر تالبانو هوايي بریدونه وکړي؛ همداسې وشول او په بېلابېلو سیمو کې یې د وسله والو تالبانو ډلې په نښه کړې. خو اوس پوښتنه دا ده، چې بي ـ ۵۲ څه ډول الوتکې دي او کومې ځانګړتیاوې لري؟  ددې لیکنې تر پايه به مو دواړه پوښتنې حل شي.    ځانګړتي...

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

اعصاب په کومو شيانو کمزوري کېږي

د انسان په وجود کي اعصاب تر ټولو مهمه برخه ده، د انسان ټولي چاري او فعالیتونه د همدغي ناحیې څخه کنټرولېږي.لاندي ځیني مهم ټکي دي چي په پام کي نیول یې د ذهن په سالم ساتلو کي مرسته کو. - د سهار چای نه چیښل:هغه خلک چې د سهار چای نه چیښي په بدن کي یې د شکري اندازه راکښته کېږي، په نتیجه کي یې دماغ ته په کافي اندازه مواد نه ور رسېږي او دماغ کمزوری کېږي....