To start downloading books

Please sign in or create an account.

ولې پر اپينو يا ترياکو روږدي کېږو؟

ولې پر اپينو يا ترياکو روږدي کېږو؟

دا ځکه چې مورفین تریاک او مخدره مواد عصبي ریسپټورونه لري. مونږ ورته اخذه یا آنټن وایو نو ځکه دستي په نیم ساعت کې اغیزه کوي. اوپیوییډ په درېيو برخو ویشل شوي درمل دي. یو چې خالص د بوټو څخه جوړ شوي وي، لکه: مورفین او کوډیین.  دوهم نیمه عضوي یعنې چې طبیعی مالیکیول په لابراتوار کې لږ بدل شوي وي. لکه: هیرویین یا اوکسې توسین، او درېیم کاملاً غیر طبیعي، چې په لابراتوار کې جوړ شوي وي لکه فینتانیل یا میتادون.
 اعتیاد یو ‌‌‌‌‌‌ډیر نارامه کوونکى احساس دى، چې د انسان په فزیکي ‌‌‌‌‌‌حالت ‌‌‌‌‌‌ډېره اغیزه کوي، دغه داروګان چې کله په غیر قانوني ‌‌‌‌‌‌ډول او د نامعلومې اندازې سره استعمال شي نو اعتیاد منځته راوړي. دا درمل د هغه اوپیوییدو سره کوم چې په وجود کې په طبیعي ‌‌‌‌‌‌ډول یا ایندوجینس جوړېږي شباهت لري. لکه: انکافیلینس (کافیلنس) د اندومورفینو یو ‌‌‌‌‌‌ډول دی، چې د امینو اسیدو څخه جوړ شوي دي او د مورفینو سره په خپل کیمیاوي فورمول کې شباهت لري. دا ټول درمل په دماغي حجرو کې د اوپیویید ریسپټورونه یا اخذي بندوي. په دماغي حجرو کې څلور ‌‌‌‌‌‌ډوله ریسپټورونه یا اخذي موجود دي. د دې ریسپټورونو کیمیاوي فورمولونه یو بل ته ورته وي خو تاثیرات یې په مغز کې مختلف دي. مثلاً، د درد په قرارولو کې دغه درمل په مغز کې ریسپټورونه فعالوي او د درد ریسپټورونه یا اخذي غیر فعالوي.
 اعتیاد هغه وخت تشخیص کیږي، چې ناروغ دوه حالتونه څرګند کړي. یو چې په مغز کې دوپامینیرجیک نیورون ، چې عادي حالت کې دوپامین ترشح کوي ، کوم چې د مغز نورو ساحو ته سیګنال لیږي او د مغز ساحې تحریکوي دغه دوپامینیرجیک نیورون ریسپټور یا اخذي لري چې دا تحریکات کنټرولوي خو کله چې مخدره مواد ورسیږي دغه اخذي بیا کار نه کوي او نور پروټین چې د ګابا په نامه یادیږي ترشح
 کیږي کوم چې په آزاده توګه دوپامین ترشح کوي او دمغز هغه حصه چې انسان ته خوشحالي وربښي تنبیه کوي او انسان دې ته مجبوروي چی د دغه رقم خوشحالۍ احساس څخه بیا خوند واخلي.
 دا میکانیزم او د درد د لیرې کولو یا کرارولو میکانیزم یو ‌‌‌‌‌‌ډول دى. دا چې کوم ‌‌‌‌‌‌ډول کسان روږدي کیږي ، دا د انسان آرثي خواصو او چاپیریال پورې اړه لري، ځينې کسان ژر روږدي کیږي او ځینې کسان وروسته روږدي کیږي ، خو روږدي کیدل یوازې د لذت بښوونکي احساس څخه نه رامنځته کیږي، بلکې دوا په وړاندې استقامت یعنې مکرر استعمال یې د دایمي روږدي کیدو علتونه دي، او چې انسان ورته ضرورت احساسوي فرق کوي. استقامت یعنې په وجود کې د هر ځل استعمال څخه وروسته داسې حالت پیدا شي کوم چې د دوا د کارولو څخه وروسته پیدا کیږي دا کله کله داسې پیاوړی حالت وي چې ناروغ غواړي په سلهاوو ځله زیاتره درمل د لومړي ځل څخه واخلي، دا پدې شکل ځکه څومره چې زیات استعمال شي هغومره زهري حالت په وجود کې رامنځته کوي.
 ولې دغه درمل تنفسی سیستم مرضونو لپاره ګټور ندې؟
 دا ځکه چې په تنفسی امراضو کې سږې دمخه ‌‌‌‌‌‌ډیر ضعیفه وی او دا دارو نور هم د سږو انقباص او انبساط کمزوری کوی او د اکسیجن تبادله خورا سختوې. او یا کله دټوخې ریفلکس کموی کوم چې ډیر مضره تمامیدی شې.
 د څو دارملو یوځای خوړل او دهغی اغیزه د وینې په دوران او هاضمه سیستم، څنګه وې؟
 د درملو تعامل درملو سره دا هغه وخت کې منځته راځي کله چې په درملو کې اضافه شوي مواد او یا هم خپله درمل په میتابولیزم یا د وجود په وظیفوي حالت اغیزه واچوي. کله یو درمل د بل درمل سره تعامل کوي او جانبي عوارض او یا میتابولیک اثرات لري.  مثلاً لکه سیروتونین سندروم، کله چې ناروغ ته سیروتونین ورکړل شي ، نو په بدن کې سیروتونین زیاتیږي، ځکه د انسان بدن خپله هم سیروتونین ترشح کوي، یا هم کله چې ځينې دارو وخوړل شي چې د بدن په یو موقیعت اثر وکړي اول دغه درمل د هاضمه جهاز څخه تیرږي یا هیپاتیک بای پاس یعنې په ځیګر کې د دوا په فعالي مادې یا اثر کوونکې مادې بدلیږي او بیا تاثیر کوي. د دوا تاثیر د میتابولیزم له لارې یوه عمومي او مغلقه پروسه ده دغه وخت کې په ځیګر کې یو دوا د بلې دوا د فعال ماليکول سره تعامل کولی شي، چې کیدای شي یوه بله زهري ماده رامنځته کړي اویا یو بې اثره دوا ترې جوړه شي، د درملو د تعاملاتو څیړنه دا پروسه تل په نظر کې نیسي ، حتی تاسې ته کله کله به ‌‌‌‌‌‌ډاکتر ویلي وي چې دا درمل یوازې اوبو سره مخکې د ‌‌‌‌‌‌ډو‌‌‌‌‌‌ډۍ څخه یا پس له ‌‌‌‌‌‌ډو‌‌‌‌‌‌ډۍ څخه یا په کوم ټاکلي وخت کې وخورئ.  د مثال په توګه که یو درمل د عصبي اخذو تنبیه کوونکې وي او بل دارو د ځیګر د انزایمونو تنبیه کوونکې وي او د انزایم په واسطه ټاکلي ارګان ته ځي نو دا فرق کوې.
 څو درملو یو مخلوط دى د شکر یا زړه ناروغان ښایي څو ورځې وروسته د فشار او یا د وینې قند د لوړیدو یا د ټیټیدو سبب او یا د مرګ سبب کيږي ، ځکه د دوا یوځاى کول ، اندازه، په وجود کې میکانیزم، دا خورا مهم دی مثلاً ځينی داروګان د پرو درګ په نامه هم یادیږي لکه کودین چې د ځیګر د انزایمونو په واسطه اول په مورفینو بدلیږي او بیا د هاضمې جهاز یا هیپاتیک بای پاس له لارې خپل اثر په مغز کوي، په ځیګر کې ډیر ‌‌‌‌‌‌ډولونو انزایمونه موجود دي چې بیلابیلو انزایم ریسپټورونو ته ځواب ورکوي. کوډین ‌‌‌‌‌‌ډیر قوي انالجیزیک یا د درد ضد درمل دي ، که مثلاً کوډین سره کوم نور دارو وخوړل شي کیدای شي چې په ځیګرکې هغه انزایم بلاک کړي کوم چې کوډین په مورفینو بدلوي ځکه مورفین چې د کودین نه په ځیګر کې بدل شوې دې دردکراروې، یعنی د درد د آرامولو لپاره کوډین بې تاثیره شي. همدارنګه که کومه ښځه کانتراسیپتیف تابلیټ استعمالوي چون دغه درمل اکثراً د وجود په هارمون سیسټم آثر کوي نو ښه به وي چې د ډاکتر په مشوره وخوړل شي، او همداسې د میرګي یا صرع دارو باید په ‌‌‌‌‌‌ډیر احتیاط سره وخوړل شي او تل د ډاکتر د توصیه سره سم وکارول شي.

د کورنۍ او خپلې روغتیا لپاره تل د درملو تاریخ ګورئ او مسٶلانه چلند ورسره کوئ. 

 نګین کرګر

Related Articles

ساختماني پروژو کې د خطر مديريت

په ساختماني پروژو کې د خطر مديريتRisk Management in Construction Projectsعبادالرحمن مهربان؛د لغمان پوهنتون انجنيرۍ پوهنځي استاد د ساختماني پروژو پلي کول له خطره ډک یو کاروبار دی. څرنګه چې هره ساختماني پروژه په خپل جوړښت کې یواځینۍ وي او همدارنګه هره ساختماني پروژه کې یو زیات شمیر ذینفعان (د پروژې مالک، اصلی قراردادي، فرعی قراردادي، دولت، خلک،...)...

دَ پړانګ غار غزا او دَ اُتمانخېل ننګيالى

دَ پړانګ غار غزا او دَ اُتمانخېل ننګيالى هر کله چه دَ فرنګېانو فوج په تنګې باندے کېمپ او لګاوه..نو اُتمانخېلو په مشهور مرکزی کلی پړانګ غار ئے دَ حملے کولو اراده اوکړه .. داکلے دَ غاړے دَ اُتمانخېلو په قبلئيزه حصه کښے په داسے برېد دے ېعنے دَ اتمانخېلو دَ غرونو په جنوبی لمنو کښے دَ هشنغر علاقے ته سېلمه او دَ اوتمانخېلو دَ امبار اُتمانخېل او دَ پنډېا...

په هیواد کې د زراعتي مځکو او ځنګلي منابعو څخه د ګټې اخیستنې د وضعیت تحلیل د پکتیکا ولایت د یوه مثال په بڼه

مقدمه په هیواد کې د شته زراعتي طبعي زیرمو او منابعو، په خاصه د مځکې لاندي اوبو، شاړو (لا مزرع) دښتو او طبعي ونو او بوټو څخه په لویه پیمانه ګټه اخیستل کیږي.  دغه منابع برسیره پردې چې د ولسونو د امرار معشیت وسیلې دي، په ملي سطحه د عایداتو د منابعو په توګه د عامه رفاه له اړخه هم د اهمیت وړ دی.  له دغه ځایه څخه له هغو څخه د اغیزمنې ګټې اخیستنې د لارو...

Recommended Articles

د وينا پر مهال د ويرې ختمولو 27 ګټورې لارې

هغوى چې په سټيج باندې عونډو، سيمنارونو، ټولګي او حتى د ملګرو سره په مخامخ خبرو پر مهال ويره احساسوي دوى عمومآ د Glossophobia په اروايي ناروغۍ اخته دي، چې د خبرو دغه ويره د مرګ له ويرې هم سخته ده چې ستاسو مسلکي او شخصي ژوند زيان رسولى شي. ددغې ويرې پر مهال ستاسو بدن ريږدي، لاسونه مو خولې کيږي، زړه ضربان مو زياتيږي، چې په تجارت او د ژوند په نورو اړخ...

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

له مطالعې سره څنګه ځان عادت کړو؟

لیکنه ـ ریاض مقامزی د هر لوستي ځوان لپاره دوامداره مطالعه ډېره اړينه او مهمه ده. که تاسو دوامداره مطالعه کوئ، ذهن به مو فعال وي او هېڅکله به په وینا کې له بندښت سره مخ نه شئ. ددې ترڅنګ مطالعه ګڼې نورې ګټې هم لري. موږ نه غواړو، چې تاسو ته د مطالعې پر ارزښت وغږېږو. یوازې غواړو، تاسو ته ددې لارښوونه وکړو، چې څنګه دوامداره مطالعه خپل عادت وګرځوو. آیا...