To start downloading books

Please sign in or create an account.

د "ملګرو ملتونو" سازمان ولې رامنځته شو؟

د "ملګرو ملتونو" سازمان ولې رامنځته شو؟

ليکنه ـ رياض مقامزی

کله چې هم په نړۍ کې لویې پېښې وشي، لوی بدلونونه رامنځته شي، په هېوادونو کې جګړې وي او یا هم غیر تصوري سیاسي بدلونونه رامنځته شي. ورسره سم د نړېوالې ټولنې غوښتنې اورو/لولو. تاسو ته به هم پوښتنه پیدا شوې وي، چې دا څه ډول سازمان دی او کوم کارونه کوي. په دې لیکنه کې پر همدې موضوع خبرې شوي دي. 

 

پېژندنه

د "ملګرو ملتونو" اصطلاح د لومړي ځل لپاره د امریکا متحده آيالاتو ولسمشر "فرانکلین روزولت" لخوا په "۱۹۴۲ز" کال کې وکارول شوه. دې سازمان ته په انګلېسي ژبه کې "United Nation" وايي، چې اکثراً د "UN" په مخفف سره ښودل کېږي. ددې سازمان له ګڼو موخو څخه یې نړېوال ثبات، د هېوادونو ترمنځ د اړیکو ښه والی، په نړۍ کې د بدلونونو په اړه غور کول د یادولو وړ دي. د لا ښې پېژندنې لپاره یې لنډه تاریخچه لولو. 

 

تاریخچه

وړاندې له دې چې د ملګرو ملتونو سازمان جوړ شي، د نړيوالو ستونزو د حل په موخه د ګوتو په شمېر ادرسونه موجود وو. چې له ډلې یې سور صلیب او د "۱۸۹۹م"، "۱۹۰۷م" کلونو کنوانسیونونه د یادولو وړ دي.

مګر کله چې د لومړۍ نړېوالې جګړې فاجعه رامنځته شوه، د پاریس سولې کنفرانس، ملتونو ټولنه د هېوادونو ترمنځ د ثبات لپاره رامنځته شو. دې سازمان وکولای شول یو څه تغیرات راوړي. مګر د دویمې نړېوالې جګړې مخنیوی یې ونشوای کولی.

له دې وروسته په "۱۹۴۵م" کال کې د پنځوسو هېوادونو استازي په سن فرانسیسکو کې راټول شول او د ملګرو ملتونو د سازمان منشور یې جوړ کړ. بالآخره د "۱۹۴۵م" کال د اکټوبر په څلرويشتمه نېټه دا سازمان رسماً تأسیس شو. ترڅو په نړېواله سطحه د ستونزو د حل يو ادرس اوسي.

 

کوم فعالیتونه کوي؟

د ملګرو ملتونو نړېوال سازمان په نړېواله کچه فعالیتونه ترسره کوي. د هېوادونو ترمنځ د شخړو مخنیوی، د نړېوالو ستونزو حلول او ورته نور مسایل تر غور لاندې نیسي. په اوس وخت کې ملګري ملتونه لاندې موخې لري.

  • د غربت ختمول
  • د روغتيا تضمين
  • د لوږې ختمول
  • با کیفیته زده کړې
  • پاکو اوبو ته د انسانانو لاسرسی
  • پاکه انرژي
  • اقتصادي وده
  • نړېواله سوله
  • د اقلیمي بدلون څار او ...

 

رسمي ژبې

په ملګرو ملتونو کې رسمي ژبې عبارت دي له: انگلېسي، فرانسوي، روسي، چینايي، هسپانوي او عربي. خو تر ډېره پکې له انګلېسي او فرانسوي ژبو کار اخیستل کېږي. مګر که د کوم هېواد استازی یا ویناوال په یادو ژبو نه پوهېږي، نو باید یو ژباړن له ځان سره ولري.  

 

بودیجه

پوښتنه دا ده، چې یاد سازمان بودیجه له کومه کوي. دا ځکه چې دوی ډېر ستر ستر فعالیتونه کوي، نو باید ډېرې پیسې هم ولري. تاسو ته باید واضحه وي، چې د دې سازمان بودیجه غړي هېوادونه ورکوي. په ځانګړې توګه امریکا ددې ټولنې له لویو تمویلوونکو هيوادونو څخه ګڼل کېږي. 

 

غړي هېوادونه

هر هېواد چې علاقه ولري کولای شي، ددې سازمان غړیتوب ترلاسه کړي. اوسمهال د نړۍ "۱۹۳" هېوادونو یې غړیتوب لري. مګر په دومره توپیر چې په دوی کې پنځه هېوادونه ډېر واک لري. دا هېوادونه عبارت دي له: امریکا، چین، روسیه، فرانسه او انګلستان. یاد هېوادونه کولای شي د يو ځانګړي صلاحیت له مخې نړېوالې پرېکړې وننګوي/لغوه کړي. دې ځانکړي صلاحیت ته "ویټو" ویل کېږي. 

 

څو نورې مهمې یادونې

د "ملګرو ملتونو" نړېوال سازمان اوسمهال په نړۍ کې تر ټولو ستر سازمان دی. دوی په ټوله نړۍ کې د کډوالو، اوبو، خوړو، اقتصاد، اقلیم او ... نورو برخو کې د شته ستونزو د هواري لپاره کار کوي. همدارنګه که په نړېواله سطحه کومه ستونزه پېښېږي دوی یې په عمومي ناستو کې تر بحث لاندې نیسي او پر حللارو یې غور کوي.

البته هېره دې نه وي، چې د کارونو د سم ترسراوي لپاره بېلابېلې کمېټې لري، ترڅو ټولو کارونو ته منظمه رسیدګي وشي. تر ټولو پیاوړې کمېټه پکې د "امنیت شورا" ده. دوی د نړېوال امنیت په برخه کې د ستونزو د حل لارې چارې ارزوي.

Related Articles

كانكريټي سلب لرونکو پلچكونه

كانكريټي سلب لرونکو پلچكونو په هكله يادونې: eng shahzadulhaq ashna۱. د‌ ډيزاين بارونه:  IRC كلاس A (دوه لينه سړك) يا كلا س ۷۰ R (يو لينه سړك). ۲. د سړك پلنوالی ۱۱،۲ متره،  ۴۰۰ ملي متره دپلچكو دديوالګيو (Parapet wall)  پلنوالی چه     د پوششي تختو یا سلب د پاسه آباديږي ، په دي ډول د پوشش یا سلب ټول پلنوالی ۱۲ متره کیږي، د     د يوالګيو لوړوالی د پوش...

د کتابتون ډالۍ (۱)

لیکنه ـ ریاض مقامزی په نړۍ کې اکثره خلک د تېر او یا هم د راتلونکي په اړه فکر کوي. یا به پر خپلو بریاوو ویاړي او یا به خپلو ناکامیو ته د بې وسۍ اوښکي تويوي. همدارنګه د راتلونکي په اړه هم دوه ډوله فکر مسلط دی. یوه ډله وګړي راتلونکي ته خوښ وي او دویمه ډله له خپلې آیندې وېره لري. په هر حال؛ دا خبرې عادي دي. مګر پوهېږئ بریالي خلک څوک دي؟ پورته یاد شو...

دڅوژبې د زده کړې ګټې

لیکوال: اسمعیل معصوم دنورو ژبو دزده کړې ګټې   په نني دور کې د نورو مسلکونو دزده کړې ترڅنګ د یوې دویمې یادیوې بلې ژبې زده کول دپخوا په نسبت ډیر شوي دي. داچې ولې خلک یوه دویمه یا  دخپلې ژبې ترڅنګ یوه بله ژبه زده کوي غواړم په دغه لیکنه کې يې په اړه مستند ځوابونه در سره شریک کړم. باید یادونه وکړم چې دیوې دویمې یا د بلې ژبې  دزده کولو لپاره کالونه ک...

Recommended Articles

که جرأت نه لرئ، مه خفه کېږئ! دلته يې لاملونه او حللارې لوستلای شئ

 ژباړه: هدایت الله همت ارواپوهانو له نظره، بې جراتي او پر ځان نه باور له هغو ستونزو دي، چې ځوانان د ماشوم والي له دورې ورسره لاس و ګرېوان کېږي. دوی ته دا حق نه ورکول چې له خپلو حقه حقونو ساتنه وکړي او که کله دوی دا کار کوي نو د کورنۍ د مشرانو له خوا رټل کېږي او د جرات ماده یې په هماغه کوچني والي کې مړه کېږي.   ځينې خلک بیا خپل جرات په هماغه کوچني...

عثمان کاکړ څنګه ووژل شو؟

پښتونخوا ملي عوامي ګوند ادعا کوي چې د دغه ګوند صوبايي مشر عثمان خان کاکړ وژل شوی دی او دوی سره دې لړ کې کافي ثبوتونه شته. یو شمېر نورو ځايي سیاسي ګوندونو هم د یاد ګوند ملاتړ کړی او د بلوچستان صوبايي حکومت وايي، د پېښې په هکله به څېړنه کوي. د یادونې ده چې د روانې جون میاشتې پر ۱۷ نېټه ویل شوي و، چې د عثمان خان کاکړ سر سخت ټپي شوی دی. له پېښې وروست...

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...