To start downloading books

Please sign in or create an account.

د "ملګرو ملتونو" سازمان ولې رامنځته شو؟

د "ملګرو ملتونو" سازمان ولې رامنځته شو؟

ليکنه ـ رياض مقامزی

کله چې هم په نړۍ کې لویې پېښې وشي، لوی بدلونونه رامنځته شي، په هېوادونو کې جګړې وي او یا هم غیر تصوري سیاسي بدلونونه رامنځته شي. ورسره سم د نړېوالې ټولنې غوښتنې اورو/لولو. تاسو ته به هم پوښتنه پیدا شوې وي، چې دا څه ډول سازمان دی او کوم کارونه کوي. په دې لیکنه کې پر همدې موضوع خبرې شوي دي. 

 

پېژندنه

د "ملګرو ملتونو" اصطلاح د لومړي ځل لپاره د امریکا متحده آيالاتو ولسمشر "فرانکلین روزولت" لخوا په "۱۹۴۲ز" کال کې وکارول شوه. دې سازمان ته په انګلېسي ژبه کې "United Nation" وايي، چې اکثراً د "UN" په مخفف سره ښودل کېږي. ددې سازمان له ګڼو موخو څخه یې نړېوال ثبات، د هېوادونو ترمنځ د اړیکو ښه والی، په نړۍ کې د بدلونونو په اړه غور کول د یادولو وړ دي. د لا ښې پېژندنې لپاره یې لنډه تاریخچه لولو. 

 

تاریخچه

وړاندې له دې چې د ملګرو ملتونو سازمان جوړ شي، د نړيوالو ستونزو د حل په موخه د ګوتو په شمېر ادرسونه موجود وو. چې له ډلې یې سور صلیب او د "۱۸۹۹م"، "۱۹۰۷م" کلونو کنوانسیونونه د یادولو وړ دي.

مګر کله چې د لومړۍ نړېوالې جګړې فاجعه رامنځته شوه، د پاریس سولې کنفرانس، ملتونو ټولنه د هېوادونو ترمنځ د ثبات لپاره رامنځته شو. دې سازمان وکولای شول یو څه تغیرات راوړي. مګر د دویمې نړېوالې جګړې مخنیوی یې ونشوای کولی.

له دې وروسته په "۱۹۴۵م" کال کې د پنځوسو هېوادونو استازي په سن فرانسیسکو کې راټول شول او د ملګرو ملتونو د سازمان منشور یې جوړ کړ. بالآخره د "۱۹۴۵م" کال د اکټوبر په څلرويشتمه نېټه دا سازمان رسماً تأسیس شو. ترڅو په نړېواله سطحه د ستونزو د حل يو ادرس اوسي.

 

کوم فعالیتونه کوي؟

د ملګرو ملتونو نړېوال سازمان په نړېواله کچه فعالیتونه ترسره کوي. د هېوادونو ترمنځ د شخړو مخنیوی، د نړېوالو ستونزو حلول او ورته نور مسایل تر غور لاندې نیسي. په اوس وخت کې ملګري ملتونه لاندې موخې لري.

  • د غربت ختمول
  • د روغتيا تضمين
  • د لوږې ختمول
  • با کیفیته زده کړې
  • پاکو اوبو ته د انسانانو لاسرسی
  • پاکه انرژي
  • اقتصادي وده
  • نړېواله سوله
  • د اقلیمي بدلون څار او ...

 

رسمي ژبې

په ملګرو ملتونو کې رسمي ژبې عبارت دي له: انگلېسي، فرانسوي، روسي، چینايي، هسپانوي او عربي. خو تر ډېره پکې له انګلېسي او فرانسوي ژبو کار اخیستل کېږي. مګر که د کوم هېواد استازی یا ویناوال په یادو ژبو نه پوهېږي، نو باید یو ژباړن له ځان سره ولري.  

 

بودیجه

پوښتنه دا ده، چې یاد سازمان بودیجه له کومه کوي. دا ځکه چې دوی ډېر ستر ستر فعالیتونه کوي، نو باید ډېرې پیسې هم ولري. تاسو ته باید واضحه وي، چې د دې سازمان بودیجه غړي هېوادونه ورکوي. په ځانګړې توګه امریکا ددې ټولنې له لویو تمویلوونکو هيوادونو څخه ګڼل کېږي. 

 

غړي هېوادونه

هر هېواد چې علاقه ولري کولای شي، ددې سازمان غړیتوب ترلاسه کړي. اوسمهال د نړۍ "۱۹۳" هېوادونو یې غړیتوب لري. مګر په دومره توپیر چې په دوی کې پنځه هېوادونه ډېر واک لري. دا هېوادونه عبارت دي له: امریکا، چین، روسیه، فرانسه او انګلستان. یاد هېوادونه کولای شي د يو ځانګړي صلاحیت له مخې نړېوالې پرېکړې وننګوي/لغوه کړي. دې ځانکړي صلاحیت ته "ویټو" ویل کېږي. 

 

څو نورې مهمې یادونې

د "ملګرو ملتونو" نړېوال سازمان اوسمهال په نړۍ کې تر ټولو ستر سازمان دی. دوی په ټوله نړۍ کې د کډوالو، اوبو، خوړو، اقتصاد، اقلیم او ... نورو برخو کې د شته ستونزو د هواري لپاره کار کوي. همدارنګه که په نړېواله سطحه کومه ستونزه پېښېږي دوی یې په عمومي ناستو کې تر بحث لاندې نیسي او پر حللارو یې غور کوي.

البته هېره دې نه وي، چې د کارونو د سم ترسراوي لپاره بېلابېلې کمېټې لري، ترڅو ټولو کارونو ته منظمه رسیدګي وشي. تر ټولو پیاوړې کمېټه پکې د "امنیت شورا" ده. دوی د نړېوال امنیت په برخه کې د ستونزو د حل لارې چارې ارزوي.

Related Articles

نصیب (قسمت)

وايي چې بېړۍ ډوبه شوه. له يوه کسه پرته نور ټول مسافر اوبو لاهو کړل. دغه کس هم هسې د تصادف له مخې په يوه داسې تخته باندې سپور پاتې شو، چې تېز باد یوه ټاپو ته ورسوله. په ټاپو کې بل بنیادم نه و. ده په ډېرو خواريو ځان ته جونګړه جوړه کړه او بیا په وحشي مېوو يا داسې بل څه پسې ووت، چې ويې خوري، څو ماښام مهال چې راستنېده، جونگړه يې وليده چې اور ورباندې بل...

د نړۍ اووه حیرانوونکي ځایونه (دریمه برخه).

لېکنه: شکېبا نادري، د نړۍ اووه حیرانونکي ځایونه   دریمه برخه تاج محل   تاج محل د اګرې ښار ته نږدې د ډهلي د سویل خوا یعنې د هندوستان د پلازمېنې په 200 کیلو میټرۍ کې موقعیت لري. تاج محل د مغلو د واکمنۍ هغه نه هېرېدونکې ډالۍ ده، چې د نړۍ په اوو حیرانونکو ځایونو کې شمېرل کېږي.   د تاج محلل تاریخچه ممتاز محل چې ایرانیان ورته ارجمند بانو وایي د ش...

د اوبو روغتيايي ګټې

ژباړه ـ ریاض مقامزی اورېدلي به مو وي، چې اوبه یعنې ژوند. خو د افغانستان په څېر هېواد کې، چې د څښلو ډېرې پاکې اوبه لري د اوبو پر قدر پوهېدل سخت دي. په هغو سیمو کې چې د اوبو له کمښت سره مخ دي، خلک اوبو ته په ځانګړي اهمیت قایل دي. باید ووایم چې زموږ اصلي موضوع دا ده، چې د اوبو روغتيايي ګټې کوم دي. خو وړاندې له دې چې پر موضوع پوه شئ، باید د اوبو اهمیت...

Recommended Articles

که دا عادتونه خپل کړئ له غربت څخه خلاصېږئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا به سمه خبره وي، چې شتمني له قسمت سره تړلې ده؛ خو دا خبره هم هېڅکله غلطه نه ده، چې ستاسو عادات په دې برخه کې رغنده رول لري. که تاسو هر څومره ډېرې پیسې ولرئ؛ مګر پر مصرف، پانګونې او نورو لاروچارو پوه نه شئ ډېر ژر به مو غربت د کور تر دروازو ورسېږئ. یا که ډېر غریب هم یئ؛ مګر دا لارښوونې عملي کړي، نو ډېر امکان شته، چې له غربت څخه...

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

که مو ویښتان تویږي دا درې خواړه وخورئ

مهمه نه ده چې ويښتان مو اوږده، لنډ، صاف یا ګالګووتي او یا په هر شکل چې وي خو د ویښتانو تویدل یو داسې افت دی چې په ټولو راتللی شي. یوازېنۍ د خلاصون لاره ترې همدا ده چې اندیښنه کمه او کار ډیر وکړو. د ویښتانو تویدلو تر ټولو ستر او عام لاملونه اندیښنه، په بدن کې د ویښتانو پورې اړوند ویټامینونو کمښت، هورمونيکي ستونزې، بې کیفیته شامپو او نورو تولیداتو ک...