To start downloading books

Please sign in or create an account.

ګلوکوما څه ډول ناروغي ده؟

ګلوکوما څه ډول ناروغي ده؟

ژباړه ـ وړانګه اکبر

ګلوکوما "Glaucoma" د سترګې د هغه ناروغیو له ډلې څخه ده، چې د سترګې د فشار د زیاتوالي له امله رامنځته کېږي. په پایله کې د لیدلو د عصب "optic" د زیانمنېدو او ړوندوالي سبب ګرځي؛ یعنې په سترګه کې د فشار لوړوالی په بصري عصب زور راولي او نوموړی عصب زیانمنوي. په ګلوکوما کې "aqueous humor" چې په اصل کې د *trabeculae ـ *په سترګه کې یو ډول نسجي جوړښت دی، چې د قرنیې د بېخ شاوخوا د ciliary body سره نږدې ځای لريـ په واسطه تخلیه کېږي. دا تخلیه بندېږي او د سترګې په داخل کې فشار لوړېږي. کله چې د سترګې دنننی فشار تر "60mm-hg" پورې لوړ شي؛ نو په "optic disk" کې به د "optic" عصب متراکم شي، یا په بله اصطلاح زور به ورباندې راشي. په اصل کې دا کار ددې لامل ګرځي چې په لیدلو کې پاتې والی رامنځته شي. پایله یې په بشپړ ډول ړوندوالي ته تګ دی.
 په هر حال؛ په لومړیو وختونو کې که چېرې درملنې ته مخه شي، شونې ده چې د جدي لید بایللو او یا د بیا ځلي د ګلوکوما د منځته راتګ څخه مخنیوی وشي؛ خو که ګلوکوما مخکې لاړه شي، درملنه یې ونه شي او "optic" عصب په دوام لرونکي ډول د خطر سره مخ شي نو ړوندوالی رامنځته کېږي. په زاړه عمر کې د "fibrous structures" په واسطه د "trabeculae" د بندوالي څخه ګلوکوما رامنځته کېږي.

 د ګلوګوما ډولونه
 کېدای شي چې ګلوکوما د عمر په هر پړاو کې رامنځته شي. ارثي ګلوکوما په هغه ماشومانو کې لیدل کېږي چې د سترګې د فشار د زیاتوالي سره یو ځای زېږېدلي وي. په شیدو خوړنکو کوچنیانو کې چې کومه ګلوکوما رامنځته کېږي د  infantile glaucoma په نوم یادېږي. که چېرې ګلوکوما د دوه کلنۍ څخه تر دولس کلنۍ یا بلوغت پورې عمر کې رامنځته شي د juvenile glaucoma په نوم یادېږي.
 په ټوله کې ګلوکوما په دوه ډوله ده: primary open-angle glaucoma او primary angle-closure glaucoma .
 primary open-angle glaucoma: لنډیز یېPOAG دی چې د ګلوکوما تر ټولو معمول ډول دی او د ګلوکوما د ټولو پېښو ۸۰ سلنه په بر کې نیسي.د open-angle اصطلاح د تخلیې سیسټم ته اشاره کوي کوم چې د aqueous humor تخلیه په غاړه لري. په حقیقت کې په POAG کې د تخلیې په سیسټم کې کوم چې د AH مایع تخلیه کوي کوم ښکاره او د لیدلو وړ بندوالی نه لیدل کېږي خو د سترګو فشار زیاتېږی او په بصري عصب فشار راځي. ددې ډول ګلوکوما ښکاره لامل معلوم نه دی خو داسې ویل شوي دي چې مایکروسکوپیک بندوالی داسې چې د Limbus څخه لږ لرې بندوالی دی د AH د تخلیې مخه نیسي چې داپه خپل وار سره د سترګې د دننني فشار د زیاتوالي سبب ګرځي.
 primary angle-closure glaucoma: لنډيز یې PACG دی. په دې ډول ګلوکوما کې د AH د تخلیې لپاره په drainage system یا د تخلیې سیسټم کې دلیدلو وړ بندوالی رامنځته شوی وي. په PACG کې Iris د cornea په وړاندې ټېله شوی وي او دah د تخلیې څخه مخنیوی کېږي په پایله کې د څو ساعتونو په اوږدو کې د سترګې فشار لوړېږي.
 د ګلوکوما لاملونه: تر ټولو لوی لامل یې په trabeculae کې د ah د تخلیې خرابوالی دی چې نتیجه یې د سترګې دنننی فشار لوړېدل دي. دویمۍ ګلوکوما د نورو بې نظمیو له امله پراختیا مومي کومې چې په سترګو اغېزې کوي.د دویمۍ ګلوکوما تر ټولو معمول سبب شکره یا diabetes دی. التهاب یا کومه ضربه چې سترګې ته رسېدلي وي هم د دویمۍ ګلوکوما په تر ټولو معمولو لاملونو کې شمېرل کېږي. که چېرې په سترګه کې ځینې درمل زیات شي لکه د corticosteroid زیاتېدل هم د دویمۍ ګلوکوما سبب کې راځي.

 د ګلوکوما نښې
 ـ "POAG" یوه خاموشه ځنډنۍ ناروغي ده یعنې ښکاره نښې له ځانه سره نه لري. هغه نښې چې په دې ډول ګلوکوما کې لیدل کېږي د ناروغۍ په وروستۍ مرحله کې ښکاره کېږي او هغه نښې عبارت دي له:د سترګې د دېوال شاوخوا ته د دروندوالي احساس،سردردي او د لید په دقت او د لیدو په Field کې کموالی رامنځته کېدل دي.
 د PACG لومړنۍ نښې په سترګو او وریځو کې د شدید درد څخه عبارت دی. سردردي، زړه بدوالی، دهر څه خړ لیدل او د څراغ د رڼا چاپېره د رنګه حلقو لیدل هم نورې نښې دي. که چېرې د پورتنیو نښو څخه دوه یې هم ښکاره شي باید ژر تر ژره پاملرنه ورته وشي.
 د ګلوکوما درملنه: درملنه نوموړې ناروغي له منځه نه شي وړلای خو د Optic عصب د زیات زیانمنېدو مخه نیولای شي. درملنه ددې سبب ګرځي چې د سترګې فشار راښکته شي. درملنه یې د سترګو دڅاڅکو یا نوردوایي درملو په ډول جوړ شوي دي چې یا په ترکیبي ډول یا په یوازې ډول ورکول کېږي. که چېرې د سترګې فشار د درملو سره مثبت ځواب ور نه کړ نو جراحي عملیې ته اړتیا پېښېږي.

Related Articles

د اسفرزه (سپغولو) روغتيايي ګټې

 ژباړه ـ وړانګه اکبر  سپغول د پلانټاګو د کورنۍ بوټي د سریښناکې مادې د تولید لپاره کارول کېږي. سپېغول (psyllium) ډېری وخت د قبضیت او منځنۍ کچې اسهال لپاره د غذایي فایبر په حیث استعمالېږي او کله کله د ډکو بولو د کلکولو لپاره ورڅخه کار اخیستل کېږي. د psyllium سره معمولا د حساسیت پېښې هم مله وي. هغه وګړي چې د وینې لوړه اندازه کولسټرول لري که چېرې په خ...

عثمان کاکړ څنګه ووژل شو؟

پښتونخوا ملي عوامي ګوند ادعا کوي چې د دغه ګوند صوبايي مشر عثمان خان کاکړ وژل شوی دی او دوی سره دې لړ کې کافي ثبوتونه شته. یو شمېر نورو ځايي سیاسي ګوندونو هم د یاد ګوند ملاتړ کړی او د بلوچستان صوبايي حکومت وايي، د پېښې په هکله به څېړنه کوي. د یادونې ده چې د روانې جون میاشتې پر ۱۷ نېټه ویل شوي و، چې د عثمان خان کاکړ سر سخت ټپي شوی دی. له پېښې وروست...

براي زنده گي

براي زنده گي مصطفی عمرزی در روستايی در ميان كوهساران انبوه، در یک محيط آراسته با آرايش طبيعت، جوانی    زنده گی مي کرد كه پندار و كردارش بيش از همه، در برابر محيطي قرار مي گرفتند كه  طبيعت دست نخورده، تصوير برجسته ي آن است. میرویس با پا گذاشتن در هر بهاري كه پايان آن خاتمه ي فصلي از زنده گي او بود، شتاب داشت در ميان روستايش، جایی كه در يك كشور بح...

Recommended Articles

د وينا پر مهال د وېرې او فشار ختمول

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا چې موږ انسانان ټولنيز ژوند لرو، نو اړ یو چې د خپلو اړتياوو او مفکورو د وضاحت لپاره وغږېږو. خبرې کول زموږ د ژوند په هره برخه کې لیدل کېږي. په کور، کلي، دکان، ښار، مکتب، ښوونځي او ګڼو نورو ځايونو کې موږ خبرې کوو او خپل پپغام نورو ته رسوو.   ځينې خلک بیا د خبرو او وينا پر مهال تر وېرې او فشار لاندې وي. نه شي کولای خپل پيغام او...

کوټه سنګي ته ولې کوټه سنګي وايي؟

ځینې کسان په دې اند دي چې د کوټه سنګي نوم اصلا د هغې ډبرېنې کوټې څخه اخیستل شوی دی چې یو وخت په میرویس میدان کې جوړه شوې وه.ویل کیږي کله چې د دغه ځای د سړکونو کرښې وکښل شوې د سړکونو د تقاطع په نقطه کې یعنې په څلور لارې کې د ساتونکي لپاره د ډبرو یوه خونه جوړه شوه له همدې امله دا سیمه په کوټه سنګي یا د ډبرو د کوټې په نوم ونومول شوه.خو اصلا د دې  سیمې...

په ځوانۍ کې د ويښتانو سپينېدل او درملنه

د ويښتانو سپينېدل اکثراً د زړښت معنا ورکوي نو ځکه خو انسان د خواشينۍ احساس کوي؛ مګر دا لا ډېره خواشينوونکې وي، چې په ځوانۍ کې مو ويښتان سپين شي. په طبیعي توګه د سپين پوستو ويښتان نسبت تورپوستو ته ژر سپینېږي. معمولاً په سپين پوستو کې د ويښتانو سپينېدل د ژوند د څلورمې لسیزې په لومړيو کې پيلېږي، مګر په نورو نژادونو کې دا حالت د څلورمې لسیزې په وروستيو...