To start downloading books

Please sign in or create an account.

imranghani 3 years ago 1,765
د یلدا شپه د کال تر ټولو اوږده شپه

د یلدا شپه د کال تر ټولو اوږده شپه

لیکنه: شکېبا نادري

د یلدا شپه د کال تر ټولو اوږده شپه

 

موږ په ژوند کې بېلابېلې ځانګړې ورځې لرو او نمانځو یې، خو دا ورځې ځینې پر مذهب او ځینې پر ورځینو رواجونو پورې اړه لري، پر مذهب او عقیدې پورې تړلې ورځې لکه، میلاد نبي او یا د اشورا ورځ او داسې نورې ورځې دي، چې مسلمانان یې د عبادت او خیراتونو په واسطه نمانځي، خو داسې ورځې هم شته چې زموږ په فرهنګ پورې اړه لري چې له دغو ځانګړو ورځو څخه یوه هم د یلدا شپه ده، چې د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې په بېلابېلو بڼو نمانځل کېږي.

موږ په نننۍ لیکنې کې تاسو ته د یلدا د شپې په اړه معلومات درکوو، که غواړئ د یلدا د شپې په اړه پوه شئ، لیکنه تر پایه ولولئ!

 

د یلدا د شپې تاریخچه

په پخوا وختونو کې چې د ډېری خلکو کار او کسب کرنه وه، لمر د دوی لپاره ډېر ارزښت درلود، د خلکو  دې ته پام شو، چې د کال ځینې ورځې اوږدې او ځینې لنډې دي، دوی پر دې باور و چې سپوږمۍ د خلکو لپاره د نیکۍ سمبول دی، اریایانو د مني وروستۍ شپه او د ژمي لومړۍ شپه چې د کال تر ټولو اوږده شپه ده، د نوي کال د پیل لومړۍ شپه وبلله چې په اوستایي فرهنګ کې ورته سرد وایي چې د کال د ساړه موسم معنا لري. 

یلدا سامي کلمه ده چې د پیدایښت معنا لري، دغې کلمې ته په اشوري ژبې کې الادو، په عبري او سریاني ژبو کې ورته یلد او په عربي ژبې کې ولد ورته وایي.

 

د یلدا شپه چې ژمنی انقلاب هم ورته وایي، د کال تر ټولو اوږده شپه ده، دا اوږدوالی د نورو شپو سره ډېر توپیر نه لري، ځکه دا توپیر یوازې یوه دقیقه ده، دا شپه د ځینو هېوادونو د خلکو لپاره یوه ځانګړې شپه ده او په بېلابېلو ډولونو یې نمانځي لکه، د اور تر څنګ کېناستل، سندرې ویل، نڅا کول او داسې نور. 

په ځينو هېوادونو کې خو خلک ډول ډول وچې مېوې اخلي او د دسترخوان پر سر یې ږدي، او د دغې ورځې پر سهار ټول خلک ساده جامې اغوندي، هېڅوک په چا امر نه کوي ان پاچاهان هر څوک په خپلې خوښې خپل کارونه تر سره کوي، په دغې ورځ ښکار کول هم منع دي.

دا ورځ د ایرانیانو لپاره ډېر ارزښت لري او ارومرو یې نمانځي، ایرانیان د  یلدا شپې لپاره ځانګړی دسترخوان تیاروي، د دغې شپې تر ټولو اړینه مېوه انار دی، انار د ایرانیانو په اند د برکت سمبول دی، او بل په دغې شپې باید د هر ایراني په کور کې هنډواڼه شته وي، دوی وایي چې په دغې شپې هنډواڼې شتون موږ له ژمنۍ سړې هوا څخه ژغوري، دوی په دغې شپې د خوړو دې خوړلو  ترڅنګ شعرونه هم وایي، د خپلو ادبیاتو په اړه نظرونه هم وړاندې کوي او فالونه هم ګوري د دوی په فرهنګ کې یادې کړنې د یلدا د شپې اړینې کړنې دي.

 

په بېلابېلو هېوادونو کې د یلدا د شپې نمانځل

 

پاکستان

ډېری پاکستانیان په دغې شپې دعا او عبادت کوي، نارینه یې په هغې هندارې کې چې ژمنۍ حمام نومېږي، د دغې ورځې(یلدا) له سهار څخه تر مازدیګر پورې په داسې حال کې چې یوه ټوټه وچه ډوډۍ یې په لاس کې نیولې وي په درېدلې بڼه حمام کوي او وروسته بیا خپله مېلمستیا پیلوي، سندرې وایي، نڅا او ساعتیري کوي.

 

جاپانیان

جاپانیان د سړې هوا د له منځه وړلو لپاره د خپلو حمامونو لپاره ډېر توکي اخلي او خپل حمامونه پرې ګرموي او ځانونه پاک وینځي.

 

سکاټلنډیان 

د سکاټلنډ خلک په دې شپه یو کس ټاکي چې تور اوږده وېښتان ولري او د خپل ګاونډي کور ته یې لېږي، تر څو له هغوی څخه وچه ډوډۍ، مالګه، او خواږه شیان راوړي او بیا په نیمه شپه کې خپله مېلمستیا پیلوي.

 

روسیه

د روسیې خلک د کال تر ټولو اوږده شپه په دعا او عبادت تېروي او د خپلو ملګرو او مېلمنو څخه په پېروي او شاتو مېلمه پالنه کوي، او خپل کورونه په ډول ډول ګلانو او څراغونو ښکلي کوي او د یو بل ته په ډالۍ کې کورنۍ کلچې وروړي.

د یلدا شپه د ډېری خلکو لپاره ځانګړی ارزښت لري، د دغې شپې لپاره ځانګړې تیاري نیسي، خپل ټول خپلوان او ملګري را ټولوي او تر سهار ویښ پاتې کېږي، نڅا او ساعتیري هم کوي.

Related Articles

د ځانوژنې ارواپوهنه

لیکوال - ډاکټر رامین علوی نژاد ژباړه او لنډیز - ریاض مقامزی  ځانوژنه پر دې پوهېدل خورا سخت کار دی، چې ولې یو ملګری، د کورنۍ غړی او یا کوم بل مشهور کس ځانوژنه کوي. آن ښايي د خطر هېڅ کومه روښانه نښه/علامه هم نه وي، چې درک یې کړو.  په اکثریتو پېښو کې ګڼ شمېر لاملونه یو ځای شوې وي تر څو انسان ځانوژنې ته وهڅېږي‌. د ځانوژنې په ارواپوهنه کې دا موضوع پ...

په سرک کې جرۍ جوړېدنه (Ruttings)

په سرک کې جرۍ جوړېدنه (Ruttings) جرۍ(ruts) د چرخ مسیر (wheel path) په امتداد د سطحې کېناستنه(depression) ده، چې د ترافیکي بارونو له سببه د فرش د طبقاتو یا په بستر کې د شکل د تغیر څخه وروسته رامنځته کیږي. د جرۍ په څنډو کې غوڅېدنه او یا د اسفالټو را پورته کېدنه(uplift) واقع شي. جرۍ د باران د اورېدو وروسته چې د باران د اوبو پواسطه ډکیږي، په ښه ډول مش...

د کوربتوب اصول

لیکنه ـ ریاض مقامزی مېلمه پالنه په افغانانو او په ځانګړې توګه پښتنو کې خورا ارزښتمن عمل ګڼل کېږي. ددې علت دا دی، چې دا چاره زموږ او ستاسو په فرهنګ کې خورا لرغونې ريښه لري او د اسلام له راتګ سره مېلمه پالنې لا ډېر اهمیت پیدا کړ. دا ځکه چې ريښې یې دوه شوې او افغانانو مېلمه پالنه هم خپل کلتوري او هم دیني مسؤلیت وباله؛ خو لکه څنګه چې پوهېږو، هره کړنه...

Recommended Articles

د حافظې د پیاوړتیا څو لارې

هغه حقیقت چې د عمر په زیاتېدو سره حافظه له منځه ځي، دلیل نه شي کېدای چې ونه شو کولی د له منځه تللو طریقه یې ډېره سسته کړو. څېړنو ښودلې ده چې موږ کولی شو د امکان تر حده حافظه وساتو، اجازه راکړئ دغه عملي لارې وسپړو.  د حافظې د قوي کېدلو څو لارې  ژور فکر وکړئ چې فعاله حافظه مو بهتره شي: فعاله حافظه تقریباً ستاسو د مغز د یادښت کتابچه ده، چېرته چې نوي...

کوم ډول خلک بايد کېله ونه خوري

که څه هم کېله ځيني ګڼې ګټي لري خو دغه ميوه ځينې عورايض او تاووانونه هم لري.چې په لاندي ډور ورته اشاره کوو. دغه خوږ ميوه د خپل ځانګړي خوند، او نرموالي له امله په ټوله نړۍ کې مشهوره ده. ګېله کوم ډول زيانونه لري. ۱: د وزن زياتوالی دـ ځينو نورو خوړو په څير کېله هم پريمانه کالوري لري چې د وزن د زياتوالي لامل کيږي په هره متوسطه کېله کې ۱۰۵ ګرامه کالو...

له مطالعې سره څنګه ځان عادت کړو؟

لیکنه ـ ریاض مقامزی د هر لوستي ځوان لپاره دوامداره مطالعه ډېره اړينه او مهمه ده. که تاسو دوامداره مطالعه کوئ، ذهن به مو فعال وي او هېڅکله به په وینا کې له بندښت سره مخ نه شئ. ددې ترڅنګ مطالعه ګڼې نورې ګټې هم لري. موږ نه غواړو، چې تاسو ته د مطالعې پر ارزښت وغږېږو. یوازې غواړو، تاسو ته ددې لارښوونه وکړو، چې څنګه دوامداره مطالعه خپل عادت وګرځوو. آیا...