To start downloading books

Please sign in or create an account.

د ځانوژنې ارواپوهنه

د ځانوژنې ارواپوهنه

لیکوال - ډاکټر رامین علوی نژاد

ژباړه او لنډیز - ریاض مقامزی 

ځانوژنه

پر دې پوهېدل خورا سخت کار دی، چې ولې یو ملګری، د کورنۍ غړی او یا کوم بل مشهور کس ځانوژنه کوي. آن ښايي د خطر هېڅ کومه روښانه نښه/علامه هم نه وي، چې درک یې کړو. 

په اکثریتو پېښو کې ګڼ شمېر لاملونه یو ځای شوې وي تر څو انسان ځانوژنې ته وهڅېږي‌. د ځانوژنې په ارواپوهنه کې دا موضوع په ژوره توګه څېړل شوې ده. 

هغه دلایل چې له امله يې انسان ځانوژنه کوي ډېر مختلف او پېچلي دي. ډېری ځانوژنې د هغو شدیدو عاطفي یا جسمي دردونو له کبله وي، چې انسان ته يې زغم سخت او یا نا ممکن ښکاري. 

 

د ځانوژنې ارواپوهنه

کېدای شي د ځانوژنې په اړه فکر کول سخت وي، ځکه خو په دې اړه بېخي کمې خبرې کېږي. اکثریت خلک له دې موضوع تښتي او دا یو ډېر وېروونکی یا ناممکن کار بولي. واقعا هم د ځانوژنې درک کول سخت کار دی. ځکه چې تل/اکثراً نامعلومه وي، چې ولې یو انسان دا ټاکنه کړې ده؛ خو په ټوله کې دا یوه داسې پرېکړه هم نه وي، چې پرته له فکر او دلایلو شوې وي.

له بده مرغه هغوی چې په دې اړه فکر کوي ښايي دا تر ټولو منطقي حللاره وګڼي. 

د ارواپوهانو په آند د ځانوژنې مخه نیول کېدای شي؛ خو د مخنيوي لپاره يې باید وغږېږئ او په دې اړه د خبرو کولو طرز ډېر مهم دی.‌

 

هره ځانوژنه یوه تراژیدي ده

دا چاره (ځانوژنه) اکثراً د ناهيلۍ له ژور احساس څخه سرچینه اخلي. د ستونزو او ننګوونکو شرایطو لپاره - چې اصلا لنډمهالي وي - د مناسبو حللارو نه موندل ددې سبب کېږي، چې خلک ځانوژنې ته د یوازینۍ حللارې په نظر وګوري.

همدارنګه ژور خفګان ((Depression)) د ځانوژنې له کليدي او خطرناکو عواملو څخه بلل کېږي. ځینې نور لاملونه لکه پټ دردونه، په کورنۍ کې د ځانوژنې سابقه او رواني اختلالات هم د ځانوژنې سبب کېږي. له خپلو احساساتي پرېکړو پښېماني په ځوانانو کې د ځانوژنې اساسي لامل بلل کېږي. که یو څوک ددې دلایلو له‌ کبله په خطر کې وي، ډېر امکان شته چې ځانوژنه وکړي. 

ددې ترڅنګ دا ډله خلک هم د ځانوژنې په اړه فکر کوي، چی ځان پر نورو پېټی بولي، د ژوند کولو لپاره دلیل و نه لري، زړه تنګون احساسوي او یا هم د داسې درد/غم په اړه غږېږي چې فکر کوي د زغم وړ نه دی.

د ارواپوهنې له نظره د ځانوژنې پېښې اکثراً د ۴۵ - ۵۴ کلنو خلکو ترمنځ ډېر لیدل کېږي. همدارنګه د نارینه وو په نسبت ښځې د ځانوژنې ډېره هڅه کوي. خو په دې هڅه کې د ښځو په نسبت سړي ډېر بريالي کېږي چې ځانوژنه وکړي.

ځینې نور لاملونه چې د ځانوژنې سبب کېږي: 

- اقتصادي بحران

- د ماشومتوب د وخت ترخې تجربې، لکه ناوړه ګټه اخیستل، رټل او رواني/فزيکي ضربه لیدل

- له هغه کس څخه بیلتون چې مینه ورسره لري

- د زوی او یا د ښه ملګري له لاسه ورکول

- د شرم او ماتې همیشنی احساس 

- د يوې جدي یا لا علاجه ناروغۍ لرل

- حقوقي ستونزې، مثلاً په یوه جرم مرتکب کېدل

- تبعیض، نژاد پالنه، یا هغه ننګونې چې کډوال او یا هم اقليتونه ورسره مخ دي  

- د داسې جنسي هویت لرل چې کورنۍ او ملګري يې ملاتړ نه کوي

 

څنګه پوه شو چې یو کس د ځانوژنې په اړه فکر کوي؟ 

تل نه شو معلومولای چې آیا دا کس د ځانوژنې په اړه فکر کوي که نه‌؛ ارواپوهان پر دې موافق دي، او وايي ځینې علایم ددې ښودنه کوي، چې پوه شو انسان د ځانوژنې په اړه فکر کوي؛ خو په ټولو خلکو کې دا علایم نه شو لیدلای. که یو څوک لاندې علایم ولري، و يې هڅوئ چې یوه تکړه ارواپوه سره کښېني.

- د مرګ یا تاوتریخوالي په اړه غږېدل 

- د مرګ په اړه غږېدل او یا هم له مرګ سره د لېوالتیا ښودل

- هغو وسلو او وسایلو ته لاسرسی چې د ځانوژنی لپاره ترې ګټه اخیستل کېدای شي

- په خوی او کړنو کې ناڅاپي بدلونونه

- له ملګرو، کورنۍ او ټولنې ګوښه کېدل

- له حده ډېر او یا بېخي کم خوب 

- همېشنی سکوت؛ په ځانګړې توګه د جدي/مهمو پېښو پر مهال

 

آیا کولای شو یو څوک له ځانوژنې وګرځوو!؟

که څه هم تاسو نه شئ کولای د یو چا فکر او اعمال کنټرول کرئ؛ خو ستاسو خبرې او کړنې تر هغه ډېر پیاوړي دي چې تصور يې کوئ. که یو څوک پېژنئ چې د ځانوژنې هڅه کوي، خپل نهايي کوښښ وکړئ چې له دې کار څخه يې منع کړئ. 

 

ځینې مهمې لارښوونې

• د ځانوژنې علایم جدي وګڼئ‌!

• که یو څوک له ځانوژنې راګرځوئ، له باوري ملګرو هم مرسته وغواړئ.

• قضاوت مه کوئ؛ مراقبت وکړئ!

• که پوهېږئ مفیده لارښوونه/مرسته نه شئ کولای هغوی پخپل حال پرېږدئ. هسې نه د ګټې پر ځای تاوان ورسوئ. 

• که کولای شئ له داسې اشخاصو څخه هغه توکي لرې وساتئ چې ترې ګټه اخیستلا‌ی شي. لکه: وسلې، دواګانې او ...

Related Articles

تپه ي نارنج

تپه ي نارنج مصطفی عمرزی سیر طولانی آیین بودائی باعث شده تا در اطراف و اکناف کشور با آثار گوناگونی نیز آشنا شویم که شماری در وجود تندیس ها و شماری در وجود معابد و استوپه ها خلاصه می شوند.  با فرمانروایی کوشانی ها، افغانستان شاهد قوام بیشتر بودیسم می شود. فرمانروایان کوشانی- به ویژه کنشکا- با  تاثیری که از این آیین یافته بودند، می کوشند بودیسم چنا...

عقده های روحانیت مرتجع

عقده های روحانیت مرتجع (پیرامون یک کتاب مبتذل) مصطفی عمرزی یکی از جالب ترین رویداد ها در سلطنت اعلی حضرت شاه امان الله(رح) تدویر لویه جرگه ی پغمان بود. در این شور ملی، افغان ها به نتایجی رسیدند که تبلور آن ها در نماد های ملی هم یادگار مانده است. با این حال، در تنازع داخلی سنت و تجدد، کم نبودند و نیستند افرادی که دوست ندارند با تعمیم معارف، مردم...

ټاقل څه ډول ازموینه ده؟

ډېری وخت چې د سکالرشيپونو معلومات خپروو نو هلته د انګليسي ژبې د ټافل ازموينې سند غواړي او بېلابېلې پوښتنې راځي چې ټافل ازموينه څه ده؟ ټافل څه وي؟ نن مو تاسو ته لاندې معلومات را ټول کړي دي چې د ټافل ازموينې په هکله دي.   ټافل که تاسو انګلیسي ژبي نه یاست او غواړئ په یو نړیوال معتبر پوهنتون کې زده کړې وکړئ نو اړ یاست چې د ټافل TOEFL ازموینه ورکړئ. T...

Recommended Articles

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

کوم ډول خلک بايد کېله ونه خوري

که څه هم کېله ځيني ګڼې ګټي لري خو دغه ميوه ځينې عورايض او تاووانونه هم لري.چې په لاندي ډور ورته اشاره کوو. دغه خوږ ميوه د خپل ځانګړي خوند، او نرموالي له امله په ټوله نړۍ کې مشهوره ده. ګېله کوم ډول زيانونه لري. ۱: د وزن زياتوالی دـ ځينو نورو خوړو په څير کېله هم پريمانه کالوري لري چې د وزن د زياتوالي لامل کيږي په هره متوسطه کېله کې ۱۰۵ ګرامه کالو...

وړیا PDF کتابونو معتبر سایټونه

وړیا pdf کتابونه چیرته پیدا کړو؟ ځواب: 👇 دلته میلیونونه کتابونه موندلی شئ  دا چې یو زیات شمیر کتاب لوستونکو او څېړونکو هیواد پریښی او له بده مرغه نورو هیوادونو کې د پښتو او فارسي کتابونو چاپي نخسې نه موندل کیږي او ددې ترڅنګ د هیواد په دننه کې هم د کتاب بازار سوړ شوی، له بهر څخه واریدیدونکي کتابونه محدود شوي دی نو ځکه مې لازمه وبلله د کتاب د نړیو...