To start downloading books

Please sign in or create an account.

Imran Akhtar 1 year ago 652
له افغانستانه د مغزونو فرار

له افغانستانه د مغزونو فرار

له افغانستانه د مغزونو فرار

عمران اختر

د مغزونو فرار یوه اصطلاح ده چې د لوړ مهارت لرونکي اشخاصو د  هغه پیښو روښانه کولو لپاره کارول کیږي چې خپل هیواد پریږدي ترڅو بل چیرې غوره فرصتونه ولټوي. په افغانستان کې له څو کلونو راهیسې د مغزو فرار یوه مهمه مسله ده. د روانو جګړو، سیاسي بې ثباتۍ او محدودو کاري فرصتونو له امله ډېری لوستي افغانان د ښه ژوند په لټه کې خپل هېواد پرېږدي.

په افغانستان کې د مغزو فرار د هېواد پر اقتصاد او پرمختګ سخت اغېز کړی دی. د ماهرو متخصصینو له لاسه ورکول د طب، انجینرۍ او تعلیم په ګډون په مختلفو برخو کې د وړ کسانو د کمښت سبب شوي دي. چې خپلو اتباعو ته د اړینو خدماتو وړاندې کولو کې د هیواد پرمختیا او ترقي له خنډ سره مخ کړې ده.

سربیره پردې ، د دماغو فرار د راتلونکي مشرانو، نوښتګرو او ماهرو اشخاصو له لاسه ورکولو لامل شوې دي. ډیری هغه کسان چې له افغانستان څخه وتلي ځوانان او د لوړو زده کړو خاوندان دي چې د دې وړتیا لري چې د خپل هیواد په پرمختګ کې د پام وړ ونډه واخلي. خو د امکاناتو د نشتوالي او امنیتي اندېښنو له امله دوی اړ شوي چې خپل وطن پریږدي.

دا اړینه ده چې په افغانستان کې د دماغو فرار اصلي لاملونه په ګوته شي. حکومت ته اړتیا ده چې یو باثباته او خوندي چاپیریال رامینځته کړي چې خپل اتباع دې ته وهڅوي چې پاتې شي او د هیواد په پرمختګ کې ونډه واخلي. سربیره پردې، د هیواد ځوانانو ته د فرصتونو د برابرولو لپاره د زده کړې او کار پیدا کولو په برخه کې پانګونې ته اړتیا ده او باید په دې برخه کې لازمې کار ترسره کړي.

په افغانستان کې د مغزو فرار د اصلي لاملونو په ګوته کول د هیواد د اوږدمهاله ثبات او پرمختګ لپاره خورا مهم دي. د دې بنسټیزو مسلو په پوهولو او حل کولو سره، افغان حکومت او نړیواله ټولنه کولی شي د داسې چاپیریال رامینځته کولو لپاره کار وکړي چې ماهر اشخاص وهڅوي چې پاتې شي او په خپل هیواد کې کار وکړي.

په افغانستان کې د مغزو فرار یو له لومړنیو لاملونو څخه روانه جګړه او سیاسي بې ثباتي ده. دوامداره تاوتریخوالی او ناامني د مسلکي کسانو لپاره په هیواد کې د کار او خوندي ژوند کول ستونزمن کوي. نو بايد د سولې، ثبات او امنيت د ټينګښت لپاره هلې ځلې وشي، داسې چاپېريال رامنځته شي، چې افراد وکولای شي له خپلو مهارتونو ګټه پورته کړي او د هېواد په پرمختګ کې ونډه واخلي.

بل د پام وړ فکتور چې د دماغو فرار کې مرسته کوي د کاري فرصتونو نشتوالی او اقتصادي امکانات دي. ډیری لوړو زده کړو لرونکي افغانان د ښه کار او مالي ثبات په لټه کې هیواد پریږدي. د دې د حل لپاره، دولت ته اړتیا ده چې د مناسب سوداګرۍ چاپیریال رامینځته کولو، د متشبثینو هڅولو، او په هغه سکتورونو کې پانګه اچونه وکړي چې کولی شي دوامداره کاري فرصتونه رامینځته کړي.

د زده کړې کیفیت ښه کول او د څیړنې او پراختیا په برخه کې پانګه اچونه هم اړین دي. باکیفیته زده کړو ته د لاسرسي او د نوښتیز کلتور په وده کولو سره، افغانستان کولی شي خپل تکړه اشخاص وساتي او د راتلونکي نسل مشران او مسلکیان وروزي. پدې کې د تعلیمي زیربنا، د ښوونکو روزنې، او د نصاب پراختیا کې پانګه اچونه شامله ده ترڅو ډاډ ترلاسه شي چې زده کونکي ښه او اړونده زده کړه ترلاسه کوي.

برسیره پردې، د فساد سره مبارزه او د حکومتدارۍ ښه کول خورا مهم دي. اداري فساد نه یوازې د اقتصادي ودې مخه نیسي، بلکې د خلکو باور له منځه وړي او په هېواد کې د مسلکي کسانو د پاتې کېدو مخه نیسي. د روڼ او حساب ورکوونکي حکومتدارۍ سیسټم پلي کول کولی شي د داسې چاپیریال په رامینځته کولو کې مرسته وکړي چې وړتیا جذب کړي او وساتي.

له هیواده روان بهیر چې هر ځوان د خپل ژوند د ښه کولو لپاره نورو هیوادونو ته زړه ښه کوي. باید په یادو ولرو چې روان بهیر د ۲۰۲۱ ل کال لومړنۍ مرحله نه ده، بلکې د تیرو څو لسیزو بهیر دی. حکومت ته پکار ده چې د هیواد داخلي مساحت پر خپلو وګړو راتنګ نه کړي، بلکې د ښه ژوند برابرولو هڅې وشي، ترڅو هیوادوال په هره معنا ژوند وکړي.

 د مغزو فرار حل یوه هراړخیزې تګلارې ته اړتیا لري چې د افغان حکومت، نړیوالو سازمانونو او د افغان مهاجرینو ترمنځ همکاري پکې شامله وي. په ګډه کار کولو سره، دوی کولی شي فرصتونه رامینځته کړي، د ملاتړ سیسټمونه چمتو کړي، او پالیسي پلي کړي چې ماهر اشخاص وهڅوي چې پاتې شي او د افغانستان په پرمختګ کې مرسته وکړي.

په پایله کې، په افغانستان کې د مغزو فرار د اصلي لاملونو په ګوته کول د هیواد د پرمختګ لپاره اړین دي. د سولې، امنیت، اقتصادي فرصتونو، ښوونې او روزنې، حکومتدارۍ او همکارۍ په پام کې نیولو سره، افغانستان کولی شي داسې چاپیریال رامینځته کړي چې د مهارت لرونکي اشخاص پاتې کیدو ته وهڅوي او د هیواد په وده او سوکالۍ کې ونډه واخلي. د مغزو فرار په افغانستان کې یوه مهمه مسله ده چې باید ورته پام وشي. د ماهرو مسلکي کسانو له لاسه ورکول د هیواد په اقتصاد او پرمختګ سخت اغیز لري. حکومت ته پکار ده چې د یو باثباته او خوندي چاپېریال د رامنځته کولو لپاره ګامونه پورته کړي او د زده کړې او کار پیدا کولو په برخه کې پانګونه وکړي ترڅو خپلو اتباعو ته فرصتونه برابر کړي.

Related Articles

پخپل ځان شکمن شئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی   حکايت دی، چې د اور وژنې ادارې دوه کار کوونکي ځنګله ته ولاړل، ترڅو اور مړ کړي. اور یې مړ کړ. دا یو لوګيو تک تور کړی و او بل پاک سوتره و. کله چې له ځنګله را ووتل او د سیند خوا ته نږدې شول. نو یو بل ته یې وکتل، تر څو وويني چې ځانونه پرېمنځي که نا. پاک کس چې تور شوي کس ته وکتل، فکر یې وکړ، چې دی به هم خیرن شوی وي. نو ځان یې پرېمن...

د روژه ماتي او پېشنمي پر وخت دې ټکو ته پام وکړئ!

ژباړه ـ ریاض مقامزی   دا چې د روژې مبارکه میاشت ده؛ نو ښه به وي چې پر دې مهمو مسایلو پوه شئ او د روژه ماتي او پېشنمي پر مهال دغو ټکو ته پام وکړئ. پدې توګه به مو روغتيا تضمینه شي او له روغتيايي ستونزو سره به مخ نه شئ. • له خرما، اوبو، شیدو، د مېوې تازه جوس، سوپ او يا ښوروا سره روژه ماته کړئ. • په روژه ماتې کې فقط روژه ماته کړئ؛ ډوډۍ یو یا دوه ساع...

اندېښنې

لیکنه ـ ریاض مقامزی   وايي یوې کوچنۍ نجلۍ او هلک لوبې کولې. له هلک سره تُوشلې (مردکي/بیلورۍ) وې او نجلۍ یوه اندازه خواږه درلودل. هلک وویل، زه به ټولې تُشلې درکړم او ته دا ټوله شيريني ماته راکړه. نجلۍ هم ومنله. هلک یوه ښکلې تُشله پټه کړه. پاتې نور یې نجلې ته ورکړې؛ مګر نجلۍ له ژمنې سره سم، ټول خواږه هلک ته ورکړل. نجلۍ ټوله شپه توشلې په خوب کې لیدلې...

Recommended Articles

د حافظې د پیاوړتیا څو لارې

هغه حقیقت چې د عمر په زیاتېدو سره حافظه له منځه ځي، دلیل نه شي کېدای چې ونه شو کولی د له منځه تللو طریقه یې ډېره سسته کړو. څېړنو ښودلې ده چې موږ کولی شو د امکان تر حده حافظه وساتو، اجازه راکړئ دغه عملي لارې وسپړو.  د حافظې د قوي کېدلو څو لارې  ژور فکر وکړئ چې فعاله حافظه مو بهتره شي: فعاله حافظه تقریباً ستاسو د مغز د یادښت کتابچه ده، چېرته چې نوي...

د وينا پر مهال د وېرې او فشار ختمول

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا چې موږ انسانان ټولنيز ژوند لرو، نو اړ یو چې د خپلو اړتياوو او مفکورو د وضاحت لپاره وغږېږو. خبرې کول زموږ د ژوند په هره برخه کې لیدل کېږي. په کور، کلي، دکان، ښار، مکتب، ښوونځي او ګڼو نورو ځايونو کې موږ خبرې کوو او خپل پپغام نورو ته رسوو.   ځينې خلک بیا د خبرو او وينا پر مهال تر وېرې او فشار لاندې وي. نه شي کولای خپل پيغام او...

په ځوانۍ کې د ويښتانو سپينېدل او درملنه

د ويښتانو سپينېدل اکثراً د زړښت معنا ورکوي نو ځکه خو انسان د خواشينۍ احساس کوي؛ مګر دا لا ډېره خواشينوونکې وي، چې په ځوانۍ کې مو ويښتان سپين شي. په طبیعي توګه د سپين پوستو ويښتان نسبت تورپوستو ته ژر سپینېږي. معمولاً په سپين پوستو کې د ويښتانو سپينېدل د ژوند د څلورمې لسیزې په لومړيو کې پيلېږي، مګر په نورو نژادونو کې دا حالت د څلورمې لسیزې په وروستيو...