To start downloading books

Please sign in or create an account.

سقراط لا ډېر وپېژنئ!

سقراط لا ډېر وپېژنئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی

پوهېږم چې تاسو به هم په ډېرو ځايونو کې د "سقراط" نوم اورېدلی وي. زموږ او ستاسو په ټولنه کې چې څوک ډېر هوښيار وي، وايو "فلانی خو ولا سم سقراط دی!". خو آیا تر اوسه پوهېدئ چې سقراط څوک دی؟

موږ هڅه کړې ده، چې تاسو ته په دې لیکنه کې د سقراط په اړه کافي معلومات چمتو کړو. د لیکنې تر پایه به د نوموړي په اړه لا ډېر معلومات ترلاسه کړئ.

سقراط څوک و!؟ 

سقراط د لرغوني یونان ستر فیلسوف و. نوموړی هغه څوک و، چې له ځانه یې وپوښتل، ددې نړۍ پر سر څه تېرېږي؟ موږ او نور موجودات د څه لپاره پيدا شوي یو؟ همدارنګه دې ته ورته نورې پوښتنې یې هم کولې او هڅه یې دا وه، چې ټولو سوالونو ته منطقي ځوابونه پيدا کړي. 

سقراط له میلاده "۴۶۹" کاله وړاندې د اتن ښار په "ايلوپيک" کوڅه کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلې. ویل کېږي، چې سقراط د خپل ښار تر ټولو بدرنګه هلک و. دی به ډېر ضدي و، سترګې یې د چونګښې په څېر وتلې ښکارېدې او پوزه یې هم ډېره پيته وه؛ د ښوونځي هلکانو به نوموړي ته چونګښه ويلې. 

د سقراط پلار یو مجسمه جوړونکی و او مور یې هم د ماشومانو د روزنې او پالنې مسؤلیت درلود. 

سقراط به ویل: "پوهه یوازې له استادانو څخه نه ترلاسه کېږي بلکې له تجربه لرونکو اشخاصو هم ترلاسه کولای شو." له همدې امله خو نوموړي په "۱۳" کلنۍ کې ښوونځی پرېښی و. سقراط به د علم په هلکه داسې دعا کوله: "ای ربه! ماته دومره پوهه راکړه، چې زه یې وزغملی شم." 

د ګډ ژوند په هکله یې معلومات دا دي، چې نوموړي دوه ودونه کړي و، البته تاسو باید پوه اوسئ، چې دویم واده یې د لومړۍ مېرمنې له مړينې وروسته وکړ. له دویمې مېرمنې هېڅ خوښ نه و. هغه ډېره تونده خويه مېرمنه وه. ددې مېرمنې نوم یې "زین تپي" و. د نوموړې په اړه سقراط ويلي: "که چېرې زه زین تپي رام کړای شم، نو په نړۍ کې داسې څوک نشته چې نېغې لارې ته را نه شي."

کوم خلک چې له سقراط وړاندې تېر شوي وو، هغوی ټولو به د اسمانونو او ستورو په اړه فکرونه کول، خو سقراط به تل د انسان په اړه فکر کاوه، په دې توګه لومړنی فیلسوف و، چې فکري تمرکز یې پر انسان و. نوموړی په دې باور و، چې د ستورو په اړه پوهېدل او فکر کول، انسان ته کومه ګټه نه لري. 

هغه به تل په دې هڅه کې و، چې له خبرو خبرې پيدا کړي. په دې توګه یې د حقیقت موندنه کوله. هغه خبرې یې رد کولې، کومې چې انسانانو پرته له فکره منلې وې. البته باید یادونه وکړم، چې سقراط خپلې خبرې عادي نه ګڼلې او هغه ته یې د الهام نوم ورکاوه. د نوموړي مخالفینو د هغه پر همدې خبرې ریشخند کاوه، ویل به یې: "سقراط د محسوسو خدایانو پر ځای، پر نالیدل شوي خدای باور لري."

د سقراط ګڼو فلسفي افکارو ددې پر ځای چې هغه ته عزت وروبخښي، هغه یې د مرګ له ګواښ سره مخ کړ. پر سقراط به نیوکې ورځ تر بلې زیاتېدې او ګڼ شمېر تورونه پرې ولګېدل، چې ځينې یې عبارت دي له:

ـ د منل شوو ملي خدایانو نه منل،

ـ د خپل نالیدل شوي خدای تصور وړاندې کول

ـ ځوانان بې لاري کوي. 

دا هغه تورونه و، چې نوموړی یې د زهرو څښلو ته مجبور کړ. البته باید تاسو پوه اوسئ، چې د زهرو څښلو سزا ورته د محکمې له لورې ورکړل شوې وه. که څه هم د نوموړي دوستانو د هغه د تېښتې پلان جوړ کړ، خو د تطبیق په وخت کې یې نوموړي له دې کاره انکاره وکړ. هغه پر دې ټينګار درلود، چې زه له قانونه لوړ نه یم. نو ځکه یې په "۳۳۹ ق.م" کې پخپله خوښه د زهرو ګوټ وکړ او خپل روح یې خدای ته وسپاره. 

د سقراط ویناوې

ـ د فکر آزادي یو لازمي څيز دی. 

ـ سیاست یو هنر دی، چې د هغه لپاره د خدايي وړتيا ترڅنګ پراخې مطالعې او وړتيا ته ضرورت دی.

ـ ارواه په نېکۍ او ښه والي سره وده کوي او په بدیو سره بربادېږي.

ـ د نفس د تزکیې ټولې لارې چارې له پوهې او علم څخه تېرېږي. 

ـ دا فکر مه کوئ، چې ژوند او اولاد له سمې خبرې وړاندې دي. بلکې سمه خبرې تر هرڅه وړاندې دي.

ـ خدايه  داسې ساده او يو مخيز ژوند را کړې، چي پټ او ښکاره  هر چاته په يو ډول ښکاره شم.

ـ نېکمرغه هغه دى، چې له خپلې هرې خطا نوې تجربه ترلاسه کړي.

ـ د غوسې غوره درملنه خاموشي ده.

ـ رښتینولي هغه لاره ده، چې نېغ دې تر خدايه رسوي.

Related Articles

زړه حمله

د زړه حمله:د زړه حمله هغه وخت منځ ته راځي کله چې د زړه هغه واړه رګونه چې پخپله زړه (د زړه عضلاتو) ته وينه او اکسېجن ورکوي يودم بند شي. کله چې دا پېښه وشي نو د زړه هغه برخه يا ساحه چې معمولاً به نوموړي بند شوي رګ وينه ورکوله زيانمنه کيږي او يا که پخپل وخت رګ خلاص نشي مړه کيږي.د زړه حمله اصلاً د زړه د رګونو يا شريانونو ناروغي ده. پدې ناروغۍ کې د زړه...

د نری رنځ ضد درمل

Anti TB Drugs ‎د نری رنز ضد درمل 1 Rifampacinد نری رنز په درملنه کی کارول کیژی‏(دکارونی اندازه)‏۱۰-۲۰ملی گرامه دی دبدن په هر کیلو گرام وزن باندی وکارول شی‏(نه کارونه)دپحتورگو یا زیگرپه ناروغیو کی اوله درملو سره دحساسیت په مهال نه کارول کیژی2 Isoniazedدنری رنز او دیر اوگد توخی په درملنه کی کارول کیژی د دی درملو دکارونی اندازه او نه کارونه دRifampac...

د خلکو په زړونو کې ځای داسې پیدا کړئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی په ټولنه کې محبوب اوسېدل نږدې ټول انسانان خوښوي. هر انسان غواړي، چې پخپله ټولنه کې منلی شخص اوسي او خلک یې احترام وکړي؛ مګر ډېر کم خلک پوهېږي، چې څنګه د نورو په زړونو کې ځای پیدا کړي او خلکو ته ګران اوسي. ددې چارې لپاره ځينې مطلق وړیا او اسانه تګلارې شته. تاسو فقط همدا لارښوونې عملي کړئ، ان شأالله ډېر ژر به مثبتې پایلې ووینئ....

Recommended Articles

د وينا پر مهال د ويرې ختمولو 27 ګټورې لارې

هغوى چې په سټيج باندې عونډو، سيمنارونو، ټولګي او حتى د ملګرو سره په مخامخ خبرو پر مهال ويره احساسوي دوى عمومآ د Glossophobia په اروايي ناروغۍ اخته دي، چې د خبرو دغه ويره د مرګ له ويرې هم سخته ده چې ستاسو مسلکي او شخصي ژوند زيان رسولى شي. ددغې ويرې پر مهال ستاسو بدن ريږدي، لاسونه مو خولې کيږي، زړه ضربان مو زياتيږي، چې په تجارت او د ژوند په نورو اړخ...

څنګه کولای شو ښه شخصيت ولرو؟

 په دې لیکنه کې به تاسو هغه لارښوونې ولولئ، چې تاسو ځانګړي کوي او خلک به مو شخصيت ته درناوی لري.   خپل ظاهر ته ارزښت ورکړئ د هرې اړیکې په شروع کې ظاهري شکل خورا اړین فکټور ګڼل کېږي. په هاروارډ پوهنتون کې ترسره شوې څېړنه ښيي، چې انسانان ظاهر ته په کتو په لومړۍ ليدنه کې د مقابل لوري په اړه له ۳ نه تر ۷ ثانيو پورې  قضاوت کوي.  ددې لپاره چې ځانګړي و ا...

د خپل مخ پوستکی څنګه ښکلی کړو

د خپل مخ پوستکی څنګه ښکلی کړو، چې د هرچا د خوښې وړ وګرځي؟پر پوستکي مختلف داغونه د مختلفو عواملو له امله پیدا کېدی شي لکه د لمر د وړانګو له امله، د ځینو درملو د استعمال له امله او یا کېدای شي د عمر په زیاتېدا سره هم ځینې نښې نښانې را څرګندې شي. په همدې اساس د هر عامل له وجې د پوستکي د داغونو درملنه هم په جدا ډول سره کېږي، چې باید توپیر یې وشي، لکه...