To start downloading books

Please sign in or create an account.

د شهدو (شاتو) مچۍ؛ څو جالب ټکي!

د شهدو (شاتو) مچۍ؛ څو جالب ټکي!

ژباړه ـ ریاض مقامزی 

د شاتو مچيو په اړه به تاسو هم ډېرې خبرې اورېدلي وي. په دې لیکنه کې به یې په اړه لا ډېر په زړه پورې ټکي ولولئ. د لیکنې تر پایه د شاتو مچيو په هکله نوي او زړه راښکونکي حقایق لولئ.

ـ سرعت؛ د شاتو مچيو سرعت ۲۵ کیلومتر پر ساعت دی. یعنې دوی کولای شي په یوه ساعت کې ۲۵ کیلو متره مزل وکړي. تاسو به فکر کوئ چې مچيو سرعت تېز دی. خو داسې نه ده. نورو حشراتو ته په کتو د شاتو مچۍ کم سرعت لري. ددوی بدن داسې جوړښت لري، چې په اسانۍ له یوه ګل نه بل نه حرکت وکړي. خپل وزرونه په یوه دقیقه کې ۱۲۰۰۰ ځلې رپوي تر څو په هوا کې پاتې شی.

ـ په ګبین کې د مچيو شمېر؛ په یوه ګبین کې د مچیو شمېر به ۶۰۰۰۰ ډېر نه وي. ددوی جوړښت داسې دی، چې ټولې مچۍ خپلې دندې لري. ځينې د کوچنيو مچيو پالنه کوي او ځينې نور بیا پر نورو  بېلابېلو چارو بوخت وي. همدارنګه یو شمېر یې ملکې ته خواړه برابروي او د هغې پالنه کوي.

ـ د تولید اندازه؛ یوه مچۍ د ژوند په اوږدو کې د چای څښلو کاشوغې يو پر ۱۲ برخه شات کوی. د دوی د شات ډېروالی اصلا د مچیو د شمېر له کبله وي. د یوه ګبین لپاره ۲۸ کیلوګرامه شهد (شات) کافي دي، چې دوی د ژمي په اوږدو کې ژوندي پاتې شي. يه دومره ډېره اندازه د شاتو تولیدول دوی اړ باسي چې هره شېبه خواري وکړي.

ـ ملکه؛ ددوی له جملې یې یوه ملکه هم وي، چې ددوی چارې سمبالوي. ملکې د ۳ او څلورو کلونو په اندازه عمر کوي. نوې ملکه باید له زېږون وروسته تر شپږو ورځو له بل سره یو ځای شي تر څو نورې مچۍ وزېږوي. خو که تر شل ورځو داسې و نه شول د عمر تر پایه ددې کار اجازه نه لري. 

- نیورونونه؛ هره مچۍ په خپلو مغزو کې نږدې یو میلیون نیورونونه لري، چې له دې یې په ښه شکل ګټه اخلي. همدارنګه کارګرې مچۍ له ستنېدو وروسته خپل نور ملګري خبروي، چې شات یې د تولید لپاره چمتو دي.

ـ نارینه مچۍ؛ نارینه مچۍ له ملکې سره د یو ځای کېدو سمدستي مري. ددوی یوازينۍ دنده همدا ده، چې ملکې ته سپرم تولید کړي.

ـ ګلان؛ یوه مچۍ آن کولای شي په ورځ کې پر ۲۰۰۰ ګلانو هم کښېني. البته دا کار د مچۍ په کار پورې اړه لري. خو له ۵۰ تر ۱۰۰ ګلانو کښېناستو وروسته مچۍ اړ کېږي، چې شات تولید کړي.

Related Articles

د هندواڼو اته روغتيايي ګټې

ژباړه ـ ریاض مقامزی هندواڼه یو له هغو خوندورو مېوو څخه ده، چې خلک یې په اوړي کې د ښه خوند ترڅنګ د یوې یخې مېوې په توګه هم خوري. دا مېوه ګڼې روغتيايي ګټې لري، چې ممکن له ځينو یې خبر نه اوسئ. په دې لیکنه کې یې په اړه لا ډېر پوهېدای شئ.    لومړی ـ د زړه روغتيا تضمينوي  وروستيو څېړنو موندلې ده، چې هره ورځ لږه اندازه هندواڼه خوړل کولای شي د هغو بدو...

لانګ فیلو وپېژنئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی   د نړۍ او په ځانګړې توګه د نوموتو امریکايي شاعرانو/لیکوالو په قطار کې لانګ فیلو هم د یوه خاص مقام/ځای خاوند دی. تاسو به په دې لیکنه کې د نوموړي په اړه مختصر خو مهم معلومات ولولئ.   د لانګ فیلو لنډ ژوندلیک د امریکا ددې منلي شاعر/لیکوال بشپړ نوم "هینري واډزورس لانګفیلو ـ Henry Wadsworth Longfellow" دی. نوموړي په "۱۸۰۷" زیږدیز...

ایا پوهېږﺉ چې کوم څاروی د تندې پر وړاندې ډېر تاب لري؟

لیکنه: شکېبا نادري ایا پوهېږئ چې کوم څاروی د تندې پر وړاندې ډېر تاب لري؟   په نړۍ کې دوه ډوله حیوانات شته چې یو ته یې اهلي او بل ته یې وحشي حیوانات وایي، اهلي حیوانات هغو حیواناتو ته وایي چې خلک یې په کورونو کې ساتي لکه، غوا، اوښ، مرکب، پیشو او داسې نور، د ځینو اهلي حیواناتو له غوښې، شیدو او پوستکي څخه ګټه اخیستل کېږي، خو د ځینو څارویو څخه یوازې...

Recommended Articles

که دا عادتونه خپل کړئ له غربت څخه خلاصېږئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا به سمه خبره وي، چې شتمني له قسمت سره تړلې ده؛ خو دا خبره هم هېڅکله غلطه نه ده، چې ستاسو عادات په دې برخه کې رغنده رول لري. که تاسو هر څومره ډېرې پیسې ولرئ؛ مګر پر مصرف، پانګونې او نورو لاروچارو پوه نه شئ ډېر ژر به مو غربت د کور تر دروازو ورسېږئ. یا که ډېر غریب هم یئ؛ مګر دا لارښوونې عملي کړي، نو ډېر امکان شته، چې له غربت څخه...

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

له مطالعې سره څنګه ځان عادت کړو؟

لیکنه ـ ریاض مقامزی د هر لوستي ځوان لپاره دوامداره مطالعه ډېره اړينه او مهمه ده. که تاسو دوامداره مطالعه کوئ، ذهن به مو فعال وي او هېڅکله به په وینا کې له بندښت سره مخ نه شئ. ددې ترڅنګ مطالعه ګڼې نورې ګټې هم لري. موږ نه غواړو، چې تاسو ته د مطالعې پر ارزښت وغږېږو. یوازې غواړو، تاسو ته ددې لارښوونه وکړو، چې څنګه دوامداره مطالعه خپل عادت وګرځوو. آیا...