To start downloading books

Please sign in or create an account.

د قربانۍ اړوند مسايل

د قربانۍ اړوند مسايل

اړینه ده، چې د قربانۍ څاروی: اوښ د ۵، غویی/ غوامېښه د ۲کالو، مږ/ مېږه د ۱ کال، وزه/ ووزګوړی هم د ۱ کال باید وي. وری یا ورۍ که له یو کلن (پشرلي) موږه / مېږې سره په تنه کې برابرو، بیا که د شپږو ۶ میاشتو وي هم پرې قرباني رواده.

 

یادونه: په څارویو کې عمر ته اعتبار ده، د غاښونو را وتلو ته د پام وړ اعتبار نشته، البته، چې نن - سبا د دوکې او چل کچه لوړه شوې؛ نو غاښونه یې هم باید وکتلی شي. 

 

د قربانۍ څاروی باید له هغو عيبونو نه سالم (خوندي) وي، چې د وازدې يا غوښې د کمښت لامل کېږې، يا په بشپړه توګه د څاروي منفعت او ښايست له مينځه وړي. ياد قانون ته په کتو په لاندې نوملړ کې، د ياد شوو څارويو اضحيه (قرباني) نه ده روا:

 

۱- هغه څاروی چې ړوند وي. 

 

۲- چې د يوې سترګې ديد يې بايللی وي. 

 

۳- چې ژبه يې کاملا پرې شوې وي.

 

۴-چې د ژبې له درېیمې نه، زياته برخه يې پرې شوې وي. 

 

۵- چې پوزه يې غوڅه شوې وي. 

 

۶- دواړه يا يو غوږ يې پرې شوی وي . 

 

۷- چې دواړه يا يو غوږ يې (خلقة) پيدايښي نه وي. 

 

۷- هغه چې د يوي غوږ ډيره برخه يې غوڅه شوې وي -

 

یادونه: د دواړه غوږونو لږ - لږ پرې کېدل نه سره جمع کېږي -

 

۸- هغه ګوډ چې د حلاليدو تر ځايه پر خپلو پښو نشي تللای. 

 

۹- چې د مخ يا دشا پوښه يې يا غوڅه يا مور زاده نه وي او یایې زمکې ته نشې اچیولی. 

 

۱۰- چې د تيانو سرونه يې يا پرې يا وچ شوې وي. 

 

۱۱- چې «لم» يې پرې شوی وي يا خلقة (پیدایښي) نه وي. 

 

۱۲- چې د "لم" زياته برخه يې پرې کړل شوې وي. 

 

۱۳- چې لکۍ يې پرې شوې يايې پيدايښي نه وي. 

 

۱۴- چې د لکۍ زياته برخه يې پرې شوي وي -

 

یادونه: دريمه برخه پرې يا له دريمې نه لږ، د قربانۍ په لاره کې شرعاً خنډ نه ده، له دريمې نه زياته پرې شوې برخه د قربانۍ په مخ کې خنډ او مانع ده. فتوی هم، په همدې کلیه ده . 

 

"وَالصَّحِيحُ أَنَّ الثُّلُثَ وَمَا دُونَهُ قَلِيلٌ وَمَا زَادَ عَلَيْهِ كَثِيرٌ، وَعَلَيْهِ الْفَتْوَى، كَذَا فِي فَتَاوَى قَاضِي خَانْ"

 

[الفتاوى الهندية: ٢٩٨/٥، الزيلعي: ٦/٦] -

 

یادونه: لکۍ به له مسترسلو (زوړنده) وېښتانو نه بالا اندازه کول کېږي.

 

۱۵- چې بيماري يې له ورایه څرګنده وي او کتونکی پرې پوهېږي. 

 

۱۶- چې د هډونو ماغزه يې د ضعف او کمزورۍ له امله بایللي وي. 

 

۱۷- چې د طبي چارو له امله يې شودې بندې کړل شوې وي. 

 

۱۸- چې قاذورات (ګندګي) خوري، بل څه نه خوري تر هغه، چې غوښه يې په تړلو حلاله شوې نه وي -

 

یادونه: کوم څاروی، که له همدې چارې سره مخ وي، په لاندې توګه یې غوښه بيرته حلالېږي: اوښ ۴۰، غويی ۲۰ او پسه ۱۰ ورځې بايد و تړل شي، په دې توګه یې غوښه حلاله ګرزي -

 

۱۹- چې وحشي وي، يا له وحشي مورنه زېږېدلی وي، لکه: هوسۍ او... 

 

۲۰- نرښځی وي. 

 

۲۱- هغه اوښ، غويی او ګاو مېښ، چې له دوو تيانو يې شودې نه راځي. 

 

۲۲- هغه مېږه/ وزه چې له يوي تي نه يې شودې نه راځي.

 

۲۳- هغه څاروی، چې پیدایښي یې سترګې نه وي.

 

۲۴- چې غاښونه یې یا په بشپړه توګه وتې / مات شوي وي یا پرې څرېدنه او خوراک نشي کولای -

 

ځينې نور څاروي هم شته چې د احنافو په کتابونو کې يې يادونه نه ده شوې، البته دنورو مذاهبو کتابونويې بيان کړي، چې پکې له کاڼه، او ګونګي او... نه هم ياد ګيرنه شوې.

 

یادونه: یاد عیبونه که د بډای د قربانۍ څاروي ته، تر پېرلو وړاندې رسیدلي وي، که وروسته ور سره لاس او ګرېوان شي، پرې نه ده روا. د ناداره څاروی، کوم یې چې د قربانۍ په نیت پېرلی وي، لوړ په لیکه عیبونه ورته کوم زیان نه رسوي. (تاتار خانیه عن المحیط) -

 

اوس به هغه عيبونه را وسپړو، کوم چې د نوموړي قانون په استناد څاروی له اضحيې (قربانۍ) نه، نه وباسي، هغه په لاندې نوملړ کې موندلی شئ:

 

۱- هغه څاروی، چې خلقة (پيدايښي) ښکر نه لري یا يې ښکر مات شوي وي؛ خو چې د دماغ هډ يې نه وي متضرر شوی. 

 

۲- چې سترګې يې کږې وي؛ خو ديديې نه وي زيانمن شوی. 

 

۳- چې يو، يا دواړه غوږونه يې کم وي. 

 

۴- چې غوږونه يې څيرې وي، که څه هم څيرې والی يې تر دريمې برخې رسېږې؛ خو زیات به نه وي.

 

 ۵- چې غوږونه يې سري وي، خو چې د سري کېدو له امله يې د غوږونو یاده برخه نه وي زيانمنه شوې. 

 

۶- چې غوږ يې د بېخ له لوري څيرې شوی وي، پري شوی نه وي. 

 

۷- چې غاښونه يې زیانمن شوې وي، البته څرول او خوراک به کولی شي، که نه، بيا پرې نه ده روا. 

 

۸- چې ليونی وي؛ خو شرط دادی، چې خوراک به کولای شي، که نه، پرې نه کېږي. 

 

۹- چې ګرګجن وي؛ خو چې څربه وي. 

 

۱۰- چې غوږونه يا بل اندام يې په اور داغل شوی وي.

 

۱۱- چې په غوږونو يې "سمه" ايښول شوې وي. 

 

۱۲- چې خصي وي؛ ځکه دغړې کمښت يې د وازدې او غوښې په زيات توب جبرانيدلای شي. 

 

۱۴- چې د تناسل اله يې پري كړل شوې وي . 

 

۱۵- چې وړۍ/ اوزغنې يې پرې شوې وي. 

 

۱۶- چې ټوخی يې کېږي، په دې شرط چې بله ښکاره بيماري به نه لري. 

 

۱۷- چې ذبحي پر مهال ګوډ يا ړوند شوی وي، قرباني پرې کيدلای شي. 

 

۱۸- چې غولانځه يې کمه وي خلقة (پيدايښي) خو پرېکړی شوې به نه وي.

 

 ۱۹- هغه پسه چې ژبه يې پيدايښي نه وي، باک نه لري؛ له دې امله، چې هغه خوراک په غاښونو کوي؛ خو بیا هم، که یې د ژبې د نه شتون له امله، په څړ او خوراک کې کمښت لېدل کېده، پرې نه ده روا. اما غويی، له دې امله چې خوراک په ژبه کوي، که ژبه و نه لري، پرې نه ده جائز. 

 

۲۰- چې یې ښنګري نه وي؛ خو پرې تللای شي.

 

۲۴- چې یې ښکران پېچلي وي.

 

۲۵- چې حامله (بلاربه) وي؛ البته که یې حمل بیخي څرګند وي، له کراهیت نه خالي نه ده.

 

۲۶ - چې پلار یې وحشي وي.

 

۲۷ - چې شودې یې بې له کوم عیب نه، نه راوزي.

 

۲۸ - چې د "کلان سني" له امله یې اولاد نه کېږي.

 

۲۹ - چې "کی" د اور داغ پرې لګول شوی وي.

 

۳۰- چې وېښتان / وړۍ یې له کوم علت پرته تویېږې.

 

۳۱- چې خصي وي.

 

۳۲- چې په څلور پښو کې یې یوه داسې معیوبه وي، چې زور پرې کولی شي؛ خو پرې نګوښي.

 

والله تعالى اعلم.

 

المصادر: [البحر الرائق: ۸ / ۲۰۰ -۲۰۱، الموسوعة الفقهية:۴ / ۸۳ – ۸۷، بدائع: ۵/ ۷۵- ۷۶، الزیلعي: ۶/ ۵، الرد المحتار: ۵/ ۲۱۲- ۲۱۴، التاتارخانية: ۱۷ / ۴۲۵ – ۴۳۵، هندية: ۵ / ۲۹۷، المحيط البرهاني: ۶ / ۹۲ – ۹۴ ] .

ژباړنه او راټولونه: مفتي حمدالله دانشمند

Related Articles

د بودا مجسمه

لیکنه ـ ریاض مقامزی   په دې وروستیو کې راپورونه ورکول کېږي، چې ت.البانو په باميانو کې د "بودا مجسمې" شاوخوا کيندنې پیل کړي دي. خو شاید تاسو ته پوښتنې پیدا شوې وي، چې دا مجسمه کله جوړه شوې؟ څومره لرغونې ده؟ او کوم تاريخي ارزښت لري؟ په دې لیکنه مو دا پوښتنې ځوابېدای شي.   د بودا مجسمه د بودايي مذهب د بنسټ ايښودونکي (بودا) مجسمې د اسیا لویې وچې په...

خپلو هیلو ته د رسېدلو لپاره درې مهم ټکي

هر انسان په خپل ژوند کې ګڼ شمېر هیلې او آرمانونه لري. چې غواړي ورته رسېږي، همدوی دې آرمانونو ته په نیکه سترګه ګوري، او وایې چې زموږ د ژوند سوکالۍ او پرمختګ په همدې هیلو کې نغښتې دي، د ځینو هیلې او آرمانونه متاسفانه یوازې فکرونه او خیالونه پاتې کېږي او بس؛ خو ځینې بیا خپلو هیلو او آرمانونو ته د عمل جامې ور په تن کوي، په دې لیکنه کې موږ په لومړي ډله...

په اختر کې دې ټکو ته پام وکړئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی   مسلمانان د یوه کال په جريان کې دوه د خوښۍ ځانګړې ورځې لري، چې کوچنی او لوی اختر یې بولو. مګر کله ناکله دا ورځې ځينو ته غمجنې تمامې شي. ددې کار علت دا وي، چې دوی خپلې روغتیا ته پام و نه کړي او د خوښۍ دا مهمې ورځې یې په سختیو بدلې شي. نو پدې لیکنه کې هڅه شوې چې تاسو ته ځينې مهمې لارښوونې ولرو، ترڅو صحت، صورت او ژوند مو سالم پات...

Recommended Articles

بي دوه پنځوس" څه ډول الوتکې دي؟"

ژباړه ـ ریاض مقامزی په هېواد کې د جګړو له پراخوالي سره سم امریکايي ځواکونو اعلان وکړ، چې د بي.۵۲ الوتکو پر مټ به پر تالبانو هوايي بریدونه وکړي؛ همداسې وشول او په بېلابېلو سیمو کې یې د وسله والو تالبانو ډلې په نښه کړې. خو اوس پوښتنه دا ده، چې بي ـ ۵۲ څه ډول الوتکې دي او کومې ځانګړتیاوې لري؟  ددې لیکنې تر پايه به مو دواړه پوښتنې حل شي.    ځانګړتي...

کوټه سنګي ته ولې کوټه سنګي وايي؟

ځینې کسان په دې اند دي چې د کوټه سنګي نوم اصلا د هغې ډبرېنې کوټې څخه اخیستل شوی دی چې یو وخت په میرویس میدان کې جوړه شوې وه.ویل کیږي کله چې د دغه ځای د سړکونو کرښې وکښل شوې د سړکونو د تقاطع په نقطه کې یعنې په څلور لارې کې د ساتونکي لپاره د ډبرو یوه خونه جوړه شوه له همدې امله دا سیمه په کوټه سنګي یا د ډبرو د کوټې په نوم ونومول شوه.خو اصلا د دې  سیمې...

وړیا PDF کتابونو معتبر سایټونه

وړیا pdf کتابونه چیرته پیدا کړو؟ ځواب: 👇 دلته میلیونونه کتابونه موندلی شئ  دا چې یو زیات شمیر کتاب لوستونکو او څېړونکو هیواد پریښی او له بده مرغه نورو هیوادونو کې د پښتو او فارسي کتابونو چاپي نخسې نه موندل کیږي او ددې ترڅنګ د هیواد په دننه کې هم د کتاب بازار سوړ شوی، له بهر څخه واریدیدونکي کتابونه محدود شوي دی نو ځکه مې لازمه وبلله د کتاب د نړیو...