To start downloading books

Please sign in or create an account.

Ketabton 4 years ago 3,097
اپلاتون (افلاطون) څوک و ؟

اپلاتون (افلاطون) څوک و ؟

اپلاتون د سقراط ( Socrat )شاګرد او د ارسطو ( Aristotle) استاد و .
مبالغه به نه وي که ووايو چې اپلاتون د نړۍ تر ټولو نامتو فېلسوف او عالم و . د هغه د مړينې څخه د شاوخوا 2400 کلونو تېرېدلو وروسته هم د هغه نوم د خلکو په ژبه دی ، لا هم په شعرونو او متلونو کې ېادېږي او ژوندی دی .
د اپلاتون نوم اکثرآ علم ، پوهې او فلسفې لپاره د ېوې مترادفې کلمې په څېر کارول کېږي او اکثرېت خلک پخپله د دغه فيلسوف د ژوند او شخصېت په باب هېڅ مالومات نه لري ؛ (هڅه مې کړې چې ېو څو ټکي په دې هکله راغونډ کړم) .
د زېږېدنې د نېټې په هکله ېې دقيق مالومات نه شته خو څېړونکي وايي چې هغه تر ميلاد 427 ېا 429 کاله مخکې د يونان په اوسني پاېتخت ( آتن) او ېا هم ېو بل ښار ( آېجاېنه Aegina) کې زېږېدلی و .
تاريخ څېړونکي زېاتوي چې د هغه اصلي نوم ( اريستوکل) و خو بېا وروسته هغه ته د (Platon - اپلاتون) لقب ورکړل شوی چې په يونانۍ ژبه کې د دې کلمې ماناوې ( پراخ ، پلن ، سورور ، پراخو اوږو والا کس ) دي . ځينې محققين په دې اند دي چې هغه ته دغه لقب د هغه د پراخ اندام او پراخه ( پلنو )اوږو له کبله ورکړل شوی و ؛ نور وايي چې د دغې نومونې علت د هغه پراخ شهرت و ؛ او ېوه بله ډله وايي چې هغه د پراخ تندي ( پیشانی ) خاوند و ځکه نو ېاد لقب ورکړل شوی و .
وېل کېږي چې اپلاتون تر شل کلنۍ پورې ېو عادي يونانی ځلمی و ، سپورت ېې کاوه ، ډېر پېاوړی جنګیالی و او په ورزشي سېالېو کې ېې ګډون کاوه ؛ خو د هغه ژوند هغه وخت په بشپړ ډول بدلون وکړ کله چې دی د هغه وخت د ستر فېلسوف سقراط سره آشنا او د هغه شاګرد شو .
سقراط د هغه وخت د حالاتو او شراېطو پرخلاف نظرېات لرل ؛ د هغه زېات ټينګار د انسان د طبېعت پر پېژندنه و . د سقراط دغه نظر پر اپلاتون ډېر اغيز وکړ او هغه خپله ټوله پاملرنه ېادې موضوع ( د انسان پېژندنې) ته واړوله تر څو چې د هغې ژورو ته ځان ورسوي .
د سقراط دغه نوي فکرونه او نظرېات ( فلسفه) د وخت د يوناني واکمنو خوښ نه شول ؛ دغه فلسفه ېې شرک وبلله او هغه ېې خپلو خداېانو ته په بې احترامۍ او د نوي دين جوړولو په تور د مرګ په جزا محکوم کړ ؛ د اپلاتون او نورو شاګردانو ډېرو هڅو هم سقراط ونه ژغوره او په پای کې هغه ووژل شو ...
د استاد مرګ پر اپلاتون ډېره بده اغيزه وکړه ، له آتن څخه ووت ، نورو ښارونو او هېوادونو ته ېې مخه کړه .
تر ډېر اوږده سفر او ډېرو ناخوالو ؛ خو پخو شوو فکرونو او تجربو حاصلولو وروسته بېرته آتن ته راستون او هلته ېې ېوه اکاډمي جوړه ، خپل ټول پلوېان ېې په کې راټول او هغوي ته ېې د خپلو افکارو او نظریاتو په ورزده کولو پېل وکړ .
په همدې اکاډمۍ کې او د اپلاتون تر ښوونې لاندې د هغه وخت ېو بل نامتو فېلسوف (ارسطو) نړۍ ته وروپېژندل شو .
اپلاتون په 80 کلنۍ کې مړ شو خو هغه د ژوند د ډېرو اړخونو په باب ليکل شوي کتابونه او نور اثار پرېښودل چې حتا تر اوسه لوستل کېږي .اکثره هغه فلسفي نظرېات او بحثونه چې پېړۍ پېړۍ د فکري خلکو تر مېنځ روان وو او تر نن ورځې پورې رارسېدلي دي د اپلاتون له مهاله راپېل شوي او سرچينه ېې د اپلاتون درسونه او د هغه اکاډمي وه .
هغه لومړنی کس ګڼل کېږي چې د انسان ، نړۍ او کاېناتو د جوړښت په باب او د ټولنې د سالمې ادارې په هکله وغږیده او منظمې ليکنې ېې پرې وکړې .
( اوس همدومره خو د د دغه ستر فېلسوف په هکله به انشاالله بېا هم وغږېږو . )
د مالوماتو سرچينه : ویکيپيډیا +

Related Articles

Emancipation of Muslim Women in the Soviet Union

Shamsuddin AminCentral Asian Studies InstituteDecember 2021Bishkek, Kyrgyzstan Emancipation of Muslim Women in the Soviet Union The Bolshevik revolution of 1917 had fundamental impacts on the socio-economic status of the Central Asian people. One of the main changes the people of Central Asia experienced was the so-called emancipation of women. I...

په افغانستان کي د بې وزلۍ او لوږي علتونه

ليکنه: عبدالجبار وحدت   د نړیوال بانک د تازه راپورونو په اساس تر ۷۳۶ میلیونه پورې وګړي په مطلق فقر کې ژوند کوي ، چې هند تر ۲۴٪ مطلق فقیرو وګړو اوسیدو په لحاظ په لومړۍ درجه او شمالي امریکا د ۱٪ غریبو وګړو پّه اوسېدو سره په وروستي قطار کې ځای لري او ۶٪  غریبان په نړیواله کچه د اسیا د جنوب پورې اړوندېږي چې له بده مرغه افغانستان هم پکې شامل دی. په هر...

مرخېړي کومې روغتيايي ګټې لري؟

مرخیړیوته دپښتنو په بیلا بیلو سیموکې خریړي ،خامیړي ، خار میري ،خرړي ،ستوری ، دوړنګ ،ډينګرۍ، ايرړۍ،ګو بلکه ،خرمره ،مار پوچکي،خوټوری ـ خوړخوړکی ،کټوخی ـ کوړکوچک ، ځمکۍ غوښه ،پوڅکۍ ،پو چکۍ

Recommended Articles

د نارينه د جنسيت د هورمون د کمېدو سببونه

هورمونونه په بدن کې ورو ورو خو ژور او دومداره اغېز لرونکي کيمياوي مواد دي، هورمونونه ورو ورو تاثیر پيلوي خو دا تاثيرات یې بیا د ډېر وخت لپاره دوام کوي، هورمون د کاربون هيدرات او شکرو غوندې نه دي چې يو کس ته لس دقيقې غښتلې انرژي ورکړي لس دقيقې وروسته بيا بېرته خپل ټول تاثير له لاسه ورکړي، د هورمونونو تاثير د زيات وخت لپاره دوام کوي. د انسان په بدن...

که جرأت نه لرئ، مه خفه کېږئ! دلته يې لاملونه او حللارې لوستلای شئ

 ژباړه: هدایت الله همت ارواپوهانو له نظره، بې جراتي او پر ځان نه باور له هغو ستونزو دي، چې ځوانان د ماشوم والي له دورې ورسره لاس و ګرېوان کېږي. دوی ته دا حق نه ورکول چې له خپلو حقه حقونو ساتنه وکړي او که کله دوی دا کار کوي نو د کورنۍ د مشرانو له خوا رټل کېږي او د جرات ماده یې په هماغه کوچني والي کې مړه کېږي.   ځينې خلک بیا خپل جرات په هماغه کوچني...

که دا عادتونه خپل کړئ له غربت څخه خلاصېږئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا به سمه خبره وي، چې شتمني له قسمت سره تړلې ده؛ خو دا خبره هم هېڅکله غلطه نه ده، چې ستاسو عادات په دې برخه کې رغنده رول لري. که تاسو هر څومره ډېرې پیسې ولرئ؛ مګر پر مصرف، پانګونې او نورو لاروچارو پوه نه شئ ډېر ژر به مو غربت د کور تر دروازو ورسېږئ. یا که ډېر غریب هم یئ؛ مګر دا لارښوونې عملي کړي، نو ډېر امکان شته، چې له غربت څخه...