To start downloading books

Please sign in or create an account.

په افغانستان کې د ماشوم نړېواله ورځ ولې و نه نمانځل شوه؟

په افغانستان کې د ماشوم نړېواله ورځ ولې و نه نمانځل شوه؟

لیکنه ـ ریاض مقامزی

په نړېواله کچه بېلابېلو ډلګيو او یا هم پدیدو ته ورځې ځانګړې شوي دي او هر کال نمانځل کېږي. موږ او تاسو د سولې، د ښځو، د ملګرتیا، د ځوانانو، د مور او ګڼې نورې نړېوالې ورځې لرو، چې په بېلابېلو هېوادونو کې نمانځل کېږي. له دې نمانځنو څخه اساسي موخه دا وي، چې انسانان یادو ډلګيو او پدیدو ته په ارزښت قایل دي.

یو له دې ځانګړو ورځو څخه د ماشوم نړېواله ورځ هم ده، چې په دې لیکنه کې پرې خبرې شوي دي.

 

کومه نېټه د ماشوم نړيواله ورځ وي؟

په ملګرو ملتونو کې د اکټوبر میاشتې "۲۰ مه" نېټه د ماشوم د نړېوالې ورځې په نوم نومول شوې ده؛ خو بیا هم ځينې هېوادونه په ملي کچه دا ورځ په نورو نېټو کې نمانځي. مثلا ایرانیان یې د اکټوبر په "۸ مه"، بنګله دېش د مارچ "۱۷ مه" او ځينې نور هېوادونو یې په نورو بېلابېلو نېټو کې نمانځي. یعنې دا مطلق حکم نه دی، په دې برخه کې هر هېواد خپلواک دی او خپل تاریخ، اوسني وضعیت او نورو مسایلو ته په کتو دا ورځ ټاکي؛ خو ملګرو ملتونو "United Nation" د اکټوبر "۲۰ مه" نېټه ماشومانو ته ځانګړې کړې ده او هر کال یې په همدې ورځ نمانځي. 

 

ماشوم څوک دی؟

زموږ اکثریت افغانان فکر کوي، چې د قد لوړېدا او یا هم بلوغ ته رسېدل د ماشومتوب د دورې پای ته رسېدا بلل کېږي؛ خو زموږ د هېواد اساسي قانون او نړېوال قانون له مخې هر هغه کس ماشوم بلل کېږي، چې عمر یې تر اتلس کالو ښکته وي. په دې معنا چې ممکن ځینې کسان زموږ په ټولنه کې په عامه اصطلاح "سنډا" وبلل شي؛ خو نړېوال قوانین به یې ماشوم بولي.

 

دا ورځ ولې نمانځل کېږي؟

ددې ورځې له نمانځلو څخه اساسي موخه دا وي، چې وګوري ماشومانو ته د روغتيايي، زده کړیزو او نورو روزنیزو برنامو په برخه کې څومره پرمختګ شوی دی. ماشومانو څومره خوندي دي او همدارنګه د ماشومانو د وضعیت د ښه والي لا نور څه پکار دي؟ دا هغه اساسي اهداف دې، چې ددې ورځې له نمانځنې څخه ترلاسه کېږي.

هر هېواد په دې ورځ هڅه کوي، چې د ماشومانو لپاره خپلې لاسته راوړنې وتلي؛ که د قناعت وړ وې ښه تر ښه؛ مګر که قناعت یې حاصل نه شي لا ډېره هڅه کوي، تر څو د خپلې ټولنې  دا راتلونکي مشران (ماشومان) په هر لحاظ سالم او نوښتګر وروزي. دوی پوهېږي، چې دا پانګونه یې هېڅکله بې ځایه نه ده او همدا ماشومان به ددوی هېوادونو ته ویاړونه راوړي او د خپلو راتلونکو نسلونو زخمونو ته به مرحم ږدي. 

 

په افغانستان کې ولې و نه نمانځل شوه؟

د ملګرو ملتونو "UNICEF" اداره، چې د ماشومانو د ژوند ښه والي لپاره کار کوي، تېره ورځ اعلان وکړ، چې دوی په افغانستان کې دا ورځ نه نمانځي. ددې کار اساسي علت دا دی، چې د دقیقو ارقامو له مخې شاوخوا "۱۴" میلیونه افغان ماشومانو صحي خوړو ته لاسرسی نه لري او یا هم له لوږې سره مخ دي.

دا په داسې حال کې ده، چې افغان ماشومان لا له وړاندې سختو حالاتو سره مخ وو/دی. دوی شاقه کارونه کوي، روغتيايي خدمتونو ته سم لاسرسی نه لري، له تعلیمه بې برخې دي او همداسې سلګونه نورې ننګونې دي، چې ددوی ژوند او پرمختګ یې له خنډونو سره مخ کړی دی.

Related Articles

(Depression) ډيپريشن

ليکنه: جاوېد چوهدري ژباړه: ظاهر عمار دا شپږ کاله پخوانۍ خبره ده، ما يوه متوسطه کمپنۍ چلوله. موږ به امريکايي کمپنيو ته د (آئی ټي سلوشن) په برخه کې خدمات وړاندې کول. زموږ في آئی ټي سلوشن به د لس پنځلس ډالرو په بيه وو خو د ګاهکانو شمېر مو هومره ډېر و چې همدا لس پنځلس ډالر چې به سره جمع شول، ډېر شی به ترې جوړېده. زموږ کمپنۍ شاوخوا درې- درې نيم سوه کا...

د کرونا ضد درمل جوړ شول

 ليکنه ـ ریاض مقامزی  کرونا هغه ناروغي ده، چې په څه کم دوو کلونو کې، د نړۍ په لر او بر کې سلګونه زره انسانان ووژل. ددې وژونکې ناروغۍ د مړینې ارقام ځکه لوړ وو، چې د مخنیوي لپاره یې واکسین او معالجې ته یې درمل نه وو. همدارنګه ددې وایروس بدلېدونکې بڼه ددې سبب شوه، چې روغتیاپالان پرې ژر دقیقې و نه شي کړای، له همدې کبله ګڼ شمېر انسانانو خپل ژوند له لاس...

نوي افغاني بانک نوټونه؛ د چاپ علت، په ځنډ انتقال او بازار ته عرضه

نوي افغاني بانک‌نوټونه؛ د چاپ علت، په ځنډ انتقال او بازار ته عرضهــــــــــــــــــــــــــــ عبدالوافي نایبزی  د نویو بانک‌نوټونه د چاپ کیسه کله او ولې پیل شوه؟ د ۲۰۲۱ز-اگسټ ۱۵مه- د یکشبنې په ورځ «د افغانستان اسلامي جمهوري حکومت» وپرځېد او پر ځای يې نوی سرپرست حکومت رامنځ‌ته شو، چې ورسره سم د هېواد اقتصادي او بانکي سیسټم د سقوط پر لور قدم اخیستل...

Recommended Articles

که جرأت نه لرئ، مه خفه کېږئ! دلته يې لاملونه او حللارې لوستلای شئ

 ژباړه: هدایت الله همت ارواپوهانو له نظره، بې جراتي او پر ځان نه باور له هغو ستونزو دي، چې ځوانان د ماشوم والي له دورې ورسره لاس و ګرېوان کېږي. دوی ته دا حق نه ورکول چې له خپلو حقه حقونو ساتنه وکړي او که کله دوی دا کار کوي نو د کورنۍ د مشرانو له خوا رټل کېږي او د جرات ماده یې په هماغه کوچني والي کې مړه کېږي.   ځينې خلک بیا خپل جرات په هماغه کوچني...

که دا عادتونه خپل کړئ له غربت څخه خلاصېږئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا به سمه خبره وي، چې شتمني له قسمت سره تړلې ده؛ خو دا خبره هم هېڅکله غلطه نه ده، چې ستاسو عادات په دې برخه کې رغنده رول لري. که تاسو هر څومره ډېرې پیسې ولرئ؛ مګر پر مصرف، پانګونې او نورو لاروچارو پوه نه شئ ډېر ژر به مو غربت د کور تر دروازو ورسېږئ. یا که ډېر غریب هم یئ؛ مګر دا لارښوونې عملي کړي، نو ډېر امکان شته، چې له غربت څخه...

څنګه کولای شو ښه شخصيت ولرو؟

 په دې لیکنه کې به تاسو هغه لارښوونې ولولئ، چې تاسو ځانګړي کوي او خلک به مو شخصيت ته درناوی لري.   خپل ظاهر ته ارزښت ورکړئ د هرې اړیکې په شروع کې ظاهري شکل خورا اړین فکټور ګڼل کېږي. په هاروارډ پوهنتون کې ترسره شوې څېړنه ښيي، چې انسانان ظاهر ته په کتو په لومړۍ ليدنه کې د مقابل لوري په اړه له ۳ نه تر ۷ ثانيو پورې  قضاوت کوي.  ددې لپاره چې ځانګړي و ا...