To start downloading books

Please sign in or create an account.

هغه جملې چې ژوند مو بدلولای شي!

هغه جملې چې ژوند مو بدلولای شي!

ليکنه ـ رياض مقامزی

په دې ليکنه کې به تاسو د نړۍ د نوموتي فيلسوف، ليکوال او کره کتونکي (ژان پل سارتر) په ويناوو کې د ژوند درسونه لولئ!

 

يو انسان د نورو انسانانو ثمره ده او په هماغه اندازه ارزښت لري، لکه نور انسانان يې چې لري.

ددې وينا تر شاه يو عالي پيغام پروت دی. سارتر وايي هېڅ انسان د کرکې وړ نه دی. که تاسو له کوم انسان کرکه کوئ نو لومړی خپل والدين او يا هم دکورنۍ غړي فکر ته راوړئ. آيا تاسو له خپلې کورنۍ کرکه کولای شئ. هېڅکله نا!

نو مقابل لوری هم يو انسان دی. لکه ته، لکه ستا ورو، خور او يا هم د کورنۍ بل غړی. نو مينه او ارزښت ورکړه. خو پوښتنه دا ده، هغوی چې بدې کړنې کوي د ارزښت او قدر وړ دي؟ هو! بيا يې وايم هو! هغوی هم د قدر وړ او ارزښتمن دي، چې بدې کړنې کوي. ځکه چې هېڅوک له موره ظالم او بدعمله نه وي پيدا شوي د وخت شرايطو او حالاتو بدو کړنو ته اړ کړي وي. يا هم ځينو ستونزو بې لاري کړی وي. نو بايد ارزښت ورکړل شي او د خبرو له لارې يې اصلاح کول پيل شي. همدارنګه که بد نه وي د ښو په ارزښت هم نه شو پوهېدلای.

 

انسان هغه څه دی، چې دی يې له ځانه جوړوي.

ځينې خلک هر څه په قسمت ورتپي. خو سارتر بيا ددې مفکورې خلاف دی. هغه وايي، چې که انسان پرله پسې هڅې او کوښښونه وکړي نو کولای شي خپلو موخو ته ورسي. تاسو څه کېدل غواړئ؟ څنګه غواړئ؟

پيل يې کړئ او خپلو موخو ته به حتما ورسېږئ. همدرانګه له دې وينا بله موخه دا هم ده، چې انسان د خپل فکر مطابق موقف ته رسي. که تاسو ځان ته لوړ فکر کوئ حتما به لوړو پوړيو ته رسېږې او که ټيټ فکر کوئ پرمختګ نه شې کولای. يو ځای مې لوستي وو: په فکر کې اسمان ولرئ که آسمان ته و نه رسېږئ نو ستورو ته خو به حتما ورسئ!

 

مړينه کافي نه ده، بايد پر ځای ومرو.

که څه هم ددې جملې مفهوم خورا واضح دی، خو بيا هم غواړم لږ وضاحت وکړم. ځينې خلک مرګ د قسمت کار بولي او د خپل ژوند په اړه بې غوره وي. خو داسې نه ده، تاسو بايد تل د بدلون او پرمختګ مفکوره ولرئ. ژوند تر ټولو قيمتي څيز دی، بايد ښه ساتنه يې هم وشي.

 

له ټولو سره مې وفا وکړه او له هېچا مې د وفا تمه و نه کړه، په دې ډول آرام وم.

د ارواپوهنۍ په وروستيو څېړنو کې له نورو تمه د ژور خفګان له اساسي  عواملو څخه ګڼل کېږي. سارتر دا موضوع ډېره پخوا درک کړې ده. هغه وايي چې زه له چا تمه نه کوم، نو ځکه خو آرام يم. دلته موږ او تاسو ته پيغام دا دی، چې موږ بايد پرته له خدایه بل هېچا ته تمه و نه لرو. که تاسو تمه کوئ، نو حتما به خفګان هم وينئ. خو اصلي خبره دا ده، چې تل بايد رښتوني اوسئ او په بدل کې له خلکو د رښتينولی تمه مه کوئ. حتی که هغه موږ نږدې ملګري هم وي. که مقابل لوري وفا کوي ويې ستايئ که يې نه کوي ترې تېر شئ.

Related Articles

مينه او عشق؛ توپيرونه يې څه دي؟

ليکنه ـ خالقداد همت  راشئ دې پوښتنې ته دقيق ځواب ولټوو چې مينه څه ده او منشا يې چېرې ده؟ زړه، دماغ، روح او که شهوت؟ د مينې په اړه فيلسوفان بېل تعريف لري، عارفان ورته بېل تعريف لري، شاعران بېل او پيغمبران "ع" بېل. آيا کله مو فکر کړی چې يوه مور تنور ته ناسته وي ډوډۍ ورته وهي ناڅاپه د زوی ژړا واوري، له ځان سره ووايي: دلته مې تنور تود شو، ذغالې مې ورت...

اندېښنې

لیکنه ـ ریاض مقامزی   وايي یوې کوچنۍ نجلۍ او هلک لوبې کولې. له هلک سره تُوشلې (مردکي/بیلورۍ) وې او نجلۍ یوه اندازه خواږه درلودل. هلک وویل، زه به ټولې تُشلې درکړم او ته دا ټوله شيريني ماته راکړه. نجلۍ هم ومنله. هلک یوه ښکلې تُشله پټه کړه. پاتې نور یې نجلې ته ورکړې؛ مګر نجلۍ له ژمنې سره سم، ټول خواږه هلک ته ورکړل. نجلۍ ټوله شپه توشلې په خوب کې لیدلې...

د سيګرټ پرېښودلو اسانه تګلاره

تر هر څه لومړی تاسو باید پوه اوسئ، چې سیګرټ ستاسو روغتيا په لوړه کچه ننګوي. د ګڼو نورو ستونزو ترڅنګ مو د سرطان په څېر له خطرناکو ناروغيو سره هم مخ کولای شي. مګر له دې ټولو تاوانونو سره ـ سره بیا هم ځينې خلک سيګرټ څکوي. په داسې حال کې چې دوی غواړي سیګرټ پرېږدي، مګر له ډېرو هڅو وروسته هم په دې کار نه دي بریالي شوي. موږ په دې لیکنه کې هڅه کړې، ځينو ټک...

Recommended Articles

عثمان کاکړ څنګه ووژل شو؟

پښتونخوا ملي عوامي ګوند ادعا کوي چې د دغه ګوند صوبايي مشر عثمان خان کاکړ وژل شوی دی او دوی سره دې لړ کې کافي ثبوتونه شته. یو شمېر نورو ځايي سیاسي ګوندونو هم د یاد ګوند ملاتړ کړی او د بلوچستان صوبايي حکومت وايي، د پېښې په هکله به څېړنه کوي. د یادونې ده چې د روانې جون میاشتې پر ۱۷ نېټه ویل شوي و، چې د عثمان خان کاکړ سر سخت ټپي شوی دی. له پېښې وروست...

په ځوانۍ کې د ويښتانو سپينېدل او درملنه

د ويښتانو سپينېدل اکثراً د زړښت معنا ورکوي نو ځکه خو انسان د خواشينۍ احساس کوي؛ مګر دا لا ډېره خواشينوونکې وي، چې په ځوانۍ کې مو ويښتان سپين شي. په طبیعي توګه د سپين پوستو ويښتان نسبت تورپوستو ته ژر سپینېږي. معمولاً په سپين پوستو کې د ويښتانو سپينېدل د ژوند د څلورمې لسیزې په لومړيو کې پيلېږي، مګر په نورو نژادونو کې دا حالت د څلورمې لسیزې په وروستيو...

خرمهره؛ تاسو یې په اړه څومره پوهېږئ!؟

 لیکوال: لطیف یاد په پخوانیو وختونو کې به خرو ته اوربشې ورکول کیدلې، چې ددغو اوربشو د خوړلو په پایله کې به تر څو کلونو وروسته د خرو د ژبې لاندې  وینه ټینګه  او غلیظه شوه او د یوه مرغېړي (غُدې) بڼه به یې ونیوله. وروسته به یې دغه مرغېړي (غُده) د خرو د ژبې د لاندینۍ برخې نه  د جراحي عملیاتو (آپریشن) په تر سره کولو وویستله او په جوشو شیدو (پیو) کې به...