To start downloading books

Please sign in or create an account.

د ارګ لنډه تاریخچه

د ارګ لنډه تاریخچه

ژباړه ـ ریاض مقامزی 

هر هېواد ځينې ځانګړي تاریخي ځايونو او ودانۍ لري، چې د هېواد ټول وګړي پرې وياړي. افغاستان هم ځانته مهم تاريخي او ارزښتمن ځايونه لري، چې یو له دې ځايونو د ولسمشرۍ ماڼۍ (ارګ) دی. تاسو به په دې لیکنه کې د ارګ اړوند ځینې مهم معلومات ولولئ.

 

ارګ

شاهي ارګ یا د ریاست جمهورۍ ارګ په افغانستان کې د ولسمشر د اوسېدو او کار ځای دی، چې په کابل کې موقعیت لري. ولسمشر له همدې ماڼۍ د هېواد ټولې چارې ارزوي او سمبالوي. د جمهوري نظام تر جوړېدو وړاندې ارګ یوازې د سلطنتي کورنۍ د اوسېدو او کار ځای وو. ددې لپاره، چې د ارګ په اړه لا ډېر پوه شو، ځينې نور مهم معلومات په دې ډول دي.

 

لنډه تاریخچه

کابل یو تاریخي ښار دی، چې د نړۍ لویو پاچاهانو پکې قدمونه ايښي دي. په پخوا وختونو کې کابل شپږ دروازې درلودې، چې هرې دروازې ځانته خپل نومونه لرل. له دې جملې یې دهمزنګ کندهاري دروازه، د سردار جهان خان دروازه، اسپینه دروازه لاهوري دروازه او ځينې نور د یادولو وړ دي، چې تر اوسه یې مشران نومونه په یاد لري. 

د عبدالرحمن خان له واکمنۍ وړاندې د شاه د اوسېدو لپاره کوم مناسب ځای نه و موجود. د پاچا د حکمرانۍ ځای په بالاحصار کې و. خو بالاحصار او ځينې نورې ودانۍ د افغان ـ انګلېس په جګړو کې زیانمن شوي وو.

نو کله چې امیر عبدالرحمن خان په په "۱۸۸۰م" کال کې واک ته ورسېد د اوسېدو او کار مناسب ځای یې نه درلود. پر همدې یې غور کاوه، چې پاچا باید د اوسيدو او کار مناسب ځای ولري. د داسې ځای لپاره یې د "ارګ" اوسنی موقعیت غوره وګاڼه. په ۱۲۹۹ قمري کال کې یې د ارګ نقشه جوړه شوه او په ۱۳۰۰ کې یې د جوړېدو چارې پیل شوې.

په ارګ کې لومړنۍ جوړه شوې ودانۍ کوتی باغچه نومېږي، چې د جوړېدو چارې یې په "۱۳۰۴ق" کې بشپړې شوې. په ارګ کې د ودانيو جوړولو لپاره ځينې تعمیراتي مواد له هند او بریتانيا څخه هم راوړل شوي دي. مګر ډېری مواد یې د خپل هېواد دي. د ارګ په جوړولو کې د کابل ډېری خلکو په داوطلبانه توګه هم برخه اخیستې وه. 

په اوس وخت کې چې چرته د ارګ موقعیت لري، په لومړيو کې یوازې یوه خاورینه دښته وه. په ځينو غاړو کې یې باغونه او زراعتي ځمکې هم درلودې. اوس "ارګ" د کابل په مرکزي برخه کې پروت دی. باید ووایو، د ارګ د جوړېدو چارې په مختلفو سیمو دورو کې دوام درلودلای دی. مګر د کلکاني په دوره کې د ارګ له چور سره ـ سره ځينو برخو یې سخت زیان هم ولیده. لا تر اوسه هم "ارګ" د افغانستان د واکمن د اوسېدو او کار ځای دی. 

 

په ارګ کې ځينې مشهور ځايونه او ودانۍ

  • حرمسرای
  • دلکشا ماڼۍ
  • سلام خانې ماڼۍ
  • د ارګ جومات
  • د چارچنار ماڼۍ
  • د دلکشا ماڼۍ د ساعت برج (منار)
  • د ارګ برجونه
  • د ارګ ځانګړې دروازه
  • موزیم
  • د ارګ کتابتون
  • ګلخانې ماڼۍ
  • غربي دروازه 
  • سنګي ماڼۍ 
  • دویم شمېره ماڼۍ
  • د ارګ اداري ودانۍ
  • الحاقیه ماڼۍ 
  • شاهي دروازه
Related Articles

د انارو حيرانوونکي روغتيايي ګټې

انار یو له مشهورو ميوو څخه ده، چې د نړۍ په ګوټـ ګوټ کې خپل مينوال لري. د ځانګړي خوند سره ـ سره ګڼې روغتيايي ګټې هم لري. په دې لیکنه کې به یې تاسو پر ځينو ګټو وپوهېږئ.  ۱. له ويټامينونو ډکه مېوه ده "۱۷۵" ګرامه انار ويټامين سي ته د انسان اړتيا ۳۰% پوره کوي. همدارنګه ويتامين K ته یې اړتيا ۳۶ سلنه بشپړوي. له ده ور هاخوا په کافي اندازه اسیدفوليک او پوت...

څنګه خوشحاله ژوند لرلای شو؟

لیکنه: شکېبا نادري څنګه خوشحاله ژوند لرلای شو؟   ټول انسانان په ژوند کې له ډېرو ستونزو سره مخ کېږي، خو پیاوړی کسان هغه دي، چې د ژوند له ستونزو سره مبارزه وکړي، له لوېدلو څخه وروسته بیا راپورته شي او د خپلې موخې لپاره وجنګېږي، هېڅکله خپلو هیلو ته له رسېدلو څخه پر شا نه شي. ژوند دومره هم سخت نه دی لکه ځینې خلک چې ورته فکر کوي موږ په ډېرو اسانه کړ...

په سرک کې جرۍ جوړېدنه (Ruttings)

په سرک کې جرۍ جوړېدنه (Ruttings) جرۍ(ruts) د چرخ مسیر (wheel path) په امتداد د سطحې کېناستنه(depression) ده، چې د ترافیکي بارونو له سببه د فرش د طبقاتو یا په بستر کې د شکل د تغیر څخه وروسته رامنځته کیږي. د جرۍ په څنډو کې غوڅېدنه او یا د اسفالټو را پورته کېدنه(uplift) واقع شي. جرۍ د باران د اورېدو وروسته چې د باران د اوبو پواسطه ډکیږي، په ښه ډول مش...

Recommended Articles

که دا عادتونه خپل کړئ له غربت څخه خلاصېږئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا به سمه خبره وي، چې شتمني له قسمت سره تړلې ده؛ خو دا خبره هم هېڅکله غلطه نه ده، چې ستاسو عادات په دې برخه کې رغنده رول لري. که تاسو هر څومره ډېرې پیسې ولرئ؛ مګر پر مصرف، پانګونې او نورو لاروچارو پوه نه شئ ډېر ژر به مو غربت د کور تر دروازو ورسېږئ. یا که ډېر غریب هم یئ؛ مګر دا لارښوونې عملي کړي، نو ډېر امکان شته، چې له غربت څخه...

ملا نصرالدین څوک و؟

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠  ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې دخورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي...

کوم ډول خلک بايد کېله ونه خوري

که څه هم کېله ځيني ګڼې ګټي لري خو دغه ميوه ځينې عورايض او تاووانونه هم لري.چې په لاندي ډور ورته اشاره کوو. دغه خوږ ميوه د خپل ځانګړي خوند، او نرموالي له امله په ټوله نړۍ کې مشهوره ده. ګېله کوم ډول زيانونه لري. ۱: د وزن زياتوالی دـ ځينو نورو خوړو په څير کېله هم پريمانه کالوري لري چې د وزن د زياتوالي لامل کيږي په هره متوسطه کېله کې ۱۰۵ ګرامه کالو...