To start downloading books

Please sign in or create an account.

د ارګ لنډه تاریخچه

د ارګ لنډه تاریخچه

ژباړه ـ ریاض مقامزی 

هر هېواد ځينې ځانګړي تاریخي ځايونو او ودانۍ لري، چې د هېواد ټول وګړي پرې وياړي. افغاستان هم ځانته مهم تاريخي او ارزښتمن ځايونه لري، چې یو له دې ځايونو د ولسمشرۍ ماڼۍ (ارګ) دی. تاسو به په دې لیکنه کې د ارګ اړوند ځینې مهم معلومات ولولئ.

 

ارګ

شاهي ارګ یا د ریاست جمهورۍ ارګ په افغانستان کې د ولسمشر د اوسېدو او کار ځای دی، چې په کابل کې موقعیت لري. ولسمشر له همدې ماڼۍ د هېواد ټولې چارې ارزوي او سمبالوي. د جمهوري نظام تر جوړېدو وړاندې ارګ یوازې د سلطنتي کورنۍ د اوسېدو او کار ځای وو. ددې لپاره، چې د ارګ په اړه لا ډېر پوه شو، ځينې نور مهم معلومات په دې ډول دي.

 

لنډه تاریخچه

کابل یو تاریخي ښار دی، چې د نړۍ لویو پاچاهانو پکې قدمونه ايښي دي. په پخوا وختونو کې کابل شپږ دروازې درلودې، چې هرې دروازې ځانته خپل نومونه لرل. له دې جملې یې دهمزنګ کندهاري دروازه، د سردار جهان خان دروازه، اسپینه دروازه لاهوري دروازه او ځينې نور د یادولو وړ دي، چې تر اوسه یې مشران نومونه په یاد لري. 

د عبدالرحمن خان له واکمنۍ وړاندې د شاه د اوسېدو لپاره کوم مناسب ځای نه و موجود. د پاچا د حکمرانۍ ځای په بالاحصار کې و. خو بالاحصار او ځينې نورې ودانۍ د افغان ـ انګلېس په جګړو کې زیانمن شوي وو.

نو کله چې امیر عبدالرحمن خان په په "۱۸۸۰م" کال کې واک ته ورسېد د اوسېدو او کار مناسب ځای یې نه درلود. پر همدې یې غور کاوه، چې پاچا باید د اوسيدو او کار مناسب ځای ولري. د داسې ځای لپاره یې د "ارګ" اوسنی موقعیت غوره وګاڼه. په ۱۲۹۹ قمري کال کې یې د ارګ نقشه جوړه شوه او په ۱۳۰۰ کې یې د جوړېدو چارې پیل شوې.

په ارګ کې لومړنۍ جوړه شوې ودانۍ کوتی باغچه نومېږي، چې د جوړېدو چارې یې په "۱۳۰۴ق" کې بشپړې شوې. په ارګ کې د ودانيو جوړولو لپاره ځينې تعمیراتي مواد له هند او بریتانيا څخه هم راوړل شوي دي. مګر ډېری مواد یې د خپل هېواد دي. د ارګ په جوړولو کې د کابل ډېری خلکو په داوطلبانه توګه هم برخه اخیستې وه. 

په اوس وخت کې چې چرته د ارګ موقعیت لري، په لومړيو کې یوازې یوه خاورینه دښته وه. په ځينو غاړو کې یې باغونه او زراعتي ځمکې هم درلودې. اوس "ارګ" د کابل په مرکزي برخه کې پروت دی. باید ووایو، د ارګ د جوړېدو چارې په مختلفو سیمو دورو کې دوام درلودلای دی. مګر د کلکاني په دوره کې د ارګ له چور سره ـ سره ځينو برخو یې سخت زیان هم ولیده. لا تر اوسه هم "ارګ" د افغانستان د واکمن د اوسېدو او کار ځای دی. 

 

په ارګ کې ځينې مشهور ځايونه او ودانۍ

  • حرمسرای
  • دلکشا ماڼۍ
  • سلام خانې ماڼۍ
  • د ارګ جومات
  • د چارچنار ماڼۍ
  • د دلکشا ماڼۍ د ساعت برج (منار)
  • د ارګ برجونه
  • د ارګ ځانګړې دروازه
  • موزیم
  • د ارګ کتابتون
  • ګلخانې ماڼۍ
  • غربي دروازه 
  • سنګي ماڼۍ 
  • دویم شمېره ماڼۍ
  • د ارګ اداري ودانۍ
  • الحاقیه ماڼۍ 
  • شاهي دروازه
Related Articles

د فورسیج حراموالی دلیل

د فورسېج (Forsage) شرعي حکم څه دی؟سوال:  د فورسېج ترتیب داسي دی، چي ته فرضا ۲۷۰۰ افغانۍ په کمپنۍ کي پانګه اچوې، چي کمپنۍ ۱۷۰۰ ګرځوي او ۱۰۰۰ ستا دي، اوس کمپنۍ تاسي ته یو ټیم جوړوي، کله چي تاسي یو کس ودې ګروپ ته داخل کړئ نو کمپنۍ تاسي ته ۱۰۰۰ افغانۍ درکوي، ایا دغه کار د شریعت په رڼا کي جائز دی؟ځواب: عبدالغفار جُبیرپه دې فورسېج کي دا مشکلات سته، چي کل...

فيډل کاسټرو؛ د کیوبا انقلابي څېره

ژباړه ـ ریاض مقامزی    د نړۍ په ګوټ ـ ګوټ کې داسې نوميالي اشخاص تېر شوي، چې خپلې ټولنې او ولس ته د بې ساري خدمت له کبله ټولې نړۍ پېژندلي دي. ددې اشخاصو له ډلې یو هم فيډل کاسټرو دی. د "څېرې" لړۍ په دې لیکنه کې به تاسو ددې انقلابي شخصیت د ژوند په بېلابېلو اړخونو پوه شئ.    پېژندنه د کاسټرو بشپړ نوم "فیډِل آلخاندرو کاسټرو روث" دی. نوموړی په "۱۹۲۶...

غازی تالې احمد اُتمانخېل بابا

غازی تالې احمد اُتمانخېل بابا چې دَ پلار نوم ېے صالېح احمد اُتمانخېل وو چې دَ ښپلې زمانې مشهور ستر او بهادر سړے پاتې شوې او دَ رور نوم يے عبدلمحمد اُتمانخېل بابا وو.چې دَ صېلح مهمند تېحصېل امبار سره ے تعلق ساتو.دَ غازی تالې احمد اُتمانخېل بابا ېو سرتېرې وو. دَ ستر مشر چې چې دَ فرنګې سامراج(برېټېش) سښت خِلاف وو او دَ فرنګې غولامی ورته قبوله نوه . او...

Recommended Articles

عثمان کاکړ څنګه ووژل شو؟

پښتونخوا ملي عوامي ګوند ادعا کوي چې د دغه ګوند صوبايي مشر عثمان خان کاکړ وژل شوی دی او دوی سره دې لړ کې کافي ثبوتونه شته. یو شمېر نورو ځايي سیاسي ګوندونو هم د یاد ګوند ملاتړ کړی او د بلوچستان صوبايي حکومت وايي، د پېښې په هکله به څېړنه کوي. د یادونې ده چې د روانې جون میاشتې پر ۱۷ نېټه ویل شوي و، چې د عثمان خان کاکړ سر سخت ټپي شوی دی. له پېښې وروست...

که دا عادتونه خپل کړئ له غربت څخه خلاصېږئ!

لیکنه ـ ریاض مقامزی دا به سمه خبره وي، چې شتمني له قسمت سره تړلې ده؛ خو دا خبره هم هېڅکله غلطه نه ده، چې ستاسو عادات په دې برخه کې رغنده رول لري. که تاسو هر څومره ډېرې پیسې ولرئ؛ مګر پر مصرف، پانګونې او نورو لاروچارو پوه نه شئ ډېر ژر به مو غربت د کور تر دروازو ورسېږئ. یا که ډېر غریب هم یئ؛ مګر دا لارښوونې عملي کړي، نو ډېر امکان شته، چې له غربت څخه...

په ځوانۍ کې د ويښتانو سپينېدل او درملنه

د ويښتانو سپينېدل اکثراً د زړښت معنا ورکوي نو ځکه خو انسان د خواشينۍ احساس کوي؛ مګر دا لا ډېره خواشينوونکې وي، چې په ځوانۍ کې مو ويښتان سپين شي. په طبیعي توګه د سپين پوستو ويښتان نسبت تورپوستو ته ژر سپینېږي. معمولاً په سپين پوستو کې د ويښتانو سپينېدل د ژوند د څلورمې لسیزې په لومړيو کې پيلېږي، مګر په نورو نژادونو کې دا حالت د څلورمې لسیزې په وروستيو...